Ավետարանել բերկրանքը

 

Մատնանշումը. «երեք օր անց», և կամ. «երրորդ օրը», ուղղությունը ցույց տվող սլաքն է, որ հղում է Զատկին և, անցյալին վերաբերվող մասով, Սինային, երբ Իսրայելի ժողովուրդը ծնվեց որպես Աստծո ժողովուրդ (Ել 19, 11-16):

«Կանան» ամբողջովին հեթանոսների ձեռքում գտնվող Գալիլիայում էր. սրանով հաստատվում է, որ Քրիստոսի պարգևն ուղղված է բոլոր ժողովուրդներին: Նազարեթն ու Կանան բաց վայրերն են. Աստված այդ բաց վայրերից վերսկսում է Իր գործը: Մինչ Իսրայելը հակված է կղզիանալու, փակվելու ինքն իր մեջ, Աստված նրան շարունակ բացում է իր տիեզերական կոչմանը:

Հիսուսն Իր առաքելությունը սկսում է մասնակցելով մի «հարսանիքի», հարսանեկան մի խնջույքի: Թեև Իսրայելում անպակաս էին ողբերգական իրավիճակները, բորոտությունները, մահերն ու խաչերը, Հիսուսը սկսում է գրեթե խաղալով ջրի և գինու հետ: Ստրուկներն աղաղակում էին իրենց հուսահատությունը, մարգարեներն աղերսանքներ էին բարձրացնում դեպի փակ երկինքը, երկրի դժբախտներն անիծում էին կյանքը, իսկ Հիսուսը գնում է տոնական մի խնջույքի մասնակցելու, սիրո տոնական խնջույքին: Բայց դա անում է՝ մեզ մի շա՜տ գեղեցիկ պատգամ ավանդելու համար. սերը դա մի ուժ է, – միա՛կը, – որ ի զորու է հրաշքներով լցնելու երկիրը. սերն ինքնըստինքյան, ինքն իր մեջ արդեն հրաշալի իրականություն է. ամուսնությունը մի ուժ է, որ ընդունակ է իրականացնելու կյանքը փոխելու հրաշքը:

Կանայում Հիսուսն իջնում է կյանքի բողբոջային հանգույցներին, այնտեղ, որտեղից ամէն բան վերսկսում է, ուր գտնվում է ամեն մի գոյության ապագայի պահուստը:

 

 

Քրիստոնեական հավատքի ինքնությունը մարմնացած Աստվածն է, մարդացած՝ կնոջ արգանդից: Մեր հավատքի յուրահատկությունը Աստծո այս պարզությունն է, այս հասարակությունը, որ ընտրում է մարմնի մեջ գալ ամենամարդկային ճանապարհով: Մարիամը Կանայում է որպես մարմնի մայրը: Այդուհանդերձ, Մարիամը ներկա է, որովհետև ինքն իսկ վայրն է, «հարսանեկան առագաստը», ուր միմյանց փարվում, ուր միմյանց սիրում են մարդն ու իր Աստվածը. ևս մեկ անգամ՝ բերկրանքի մթնոլորտում, ինչպես հրեշտակի հետ, ինչպես Եղիսաբեթի հետ: Բերկրանք. հավատքի մարեմական արմատը:

Հիսուսի Մայրը չի մերժել հարսանիքի մասնակցելու հրավերը: Համաձայնվել է ուրախանալ նրա հետ, ով ուրախանում է (հմմտ. Հռմ 12, 15). տոնում է, պարում, վայելում է գինին, ծիծաղում է, երգում: Մարիամը, տոնակատարության կինը: Եվ այստեղ է, որ հանդիպում ենք բերկրանքին ծառայելու առաջին, սրտագին կերպին. մասնակցությունը, բաժնեկցությունը, միմյանց միջև կիսվելը: Չկիսված բերկրանքը կորցնում է իր ուժգնությունը: Հայրն Ինքն էլ է կամենում, որ միանանք Իրեն այն տոնակատարության մեջ, որն Ինքն անում է տուն վերադարձող Իր յուրաքանչյուր զավակի համար. «Ուրախացեք իմ հետ» (Ղկս 15, 6.9.32): Բերկրանքի ծառայության մեջ վերաբացահայտում ենք մարդու ամբողջական բնության նկատմամբ հոգատարություն դրսևորելու Աստծո ամենանրբանկատ կերպերից մեկը: Բերկրանք հաղորդել՝ նշանակում է վարվել Աստծո գործելաոճի համաձայն: Յուրաքանչյուր ոք ունի իր սեփական, միակ, անզեղչելի պարգևը, և դա իր բերկրանքի տարածքն է: Հիսուսն Իր Մոր հետ գտնվում է Կանայում հենց բերկրանքը ավետարանելու համար նաև, ցույց տալու համար, թե ինչպե՛ս է հարկավոր ապրել ու ճաշակել գոյության, գորովի, զգայարանների, սեռականության ուրախությունները: Հիսուսն Արքայությունը ավետել է որպես մեկնակետ ունենալով մարդկային բերկրանքը, մի բերկրանք, որի մեջ բնակվում է սերը:

 

 

Հնարավոր իրավիճակ է նկարագրվում Ավետարանում. Հին Կտակարանի հարսանյաց խնջույքները սովորաբար տևում էին յոթը օր (հմմտ. Տբթ 11, 20), երբեմն էլ՝ ավելի: Մարիամն այդ տոնակատարությանը մասնակցում է բոլոր այդ օրերի ընթացքում, զրուցում է, ուտում, զվարճանում, բայց միաժամանակ նաև ուշադիր հայացքով դիտում է այն ամենը, ինչ տեղի է ունենում իր շուրջբոլորը, և իր ուշադիր ու նրբանկատ հայացքով կարողանում է նկատել այն, ինչ ուրիշ ոչ ոք չի տեսնում. այսինքն այն, որ գինին վերջացել է:

Մարիամն ապրում է ուշադրությամբ: Ուշադրությունը դա ընկերական դիրքորոշումն է մյուսների նկատմամբ, մշտապես պատրաստ լինելն է՝ նշաններ ընկալելու սեփական անձի շուրջը. մի կողմ թոթափել ակնհայտը, սկզբից ևեթ գիտեցվածը, հարկադիր պարտականության զգացումը. անցնել մասնակիից ընդհանրականին, անձնականից՝ հասարակացին. զգալ մյուսներին որպես անձինք, որ շնչառություն են տալիս սրտին: Թերևս սիրո հակառակը ատելությունը չէ, այլ՝ անտարբերությունն ու անուշադրությունը, որոնք այնպես են անում, որ մյուսը և ո՛չ իսկ գոյություն է ունենում քո համար: Հաղորդության հակառակը սրտի ցրվածությունն է:

Մարիամը Հովհաննեսի Ավետարանում ներկայանում է որպես ընկերական ներկայություն, ուշադիր այն բանին, որ չդադարի երգը և կանգ չառնի պարը աղքատների տոնի օրը, որպեսզի չհանգչի վստահությունը, որ «Ընկեր» հասկացողությունը դա Աստծո անուններից մեկն է: Ընկերությունը, նաև Աստծո մեջ, դա մի սիրտ է, որ ուխտագնացության է մեկնում դեպի ինչ որ մեկը. սրտի սփոփանք, ինչպես ասում է Աբրահամն իր երեք այցելուներին (հմմտ. Ծնդ 18, 5):

 

 

Հարսանեկան խնջույքի սրահում բազմաթիվ անձինք բազմաթիվ գործեր են անում. այնտեղ են սեղանապետը, սպասավորները, ամուսնական զույգը, ընկերները, տասներկու առաքյալների խումբը, Հիսուսը, երաժիշտները, և այլն: Թերևս ուրիշներ էլ են նկատում, որ կուժերն այլևս սեղան չեն բերվում, բայց կարծես բացակա լինեն, հեռավոր, օտար: «Իմ գործս չէ միջամտելը, դա ինձ չի վերաբերվում»: Մարիամը նկատում է ընկերական սրտի ուշադրությամբ: Զգում է, որ յուրաքանչյուր ճգնաժամ և յուրաքանչյուր տոն վերաբերվում է իրեն, բայց որ հատկապես՝ իրեն վերաբերվում է յուրաքանչյուր անձ, և այդ զգացումն արտահայտում է իր Որդուն. «Այլևս գինի չունեն», նրանք՝ նոր ամուսնացած զույգը: Արդարև, չի ասում. «Գինին վերջացել է», արտահայտվելու անանձնական եղանակով: Այլ ցույց է տալիս, որ իր ուշադրությունն ուղղված է ամուսիններին, նրանց ընտանիքի անդամներին, կոնկրետ անձանց, որոնք մի տեսակ ստորացման վտանգի առաջ են հայտնվել իրենց ամենագեղեցիկ օրվա ընթացքում: Կարծես թե ասում է. ամեն ինչից առաջ՝ անձինք: Ի՞նչ է անում Մարիամը: Բարեխոսում է, միջնորդում: Եվ դա այն ինքնահատուկ գործողությունն է, որը նա այդ օրից ի վեր շարունակում է կատարել Եկեղեցում: Մարիամը բարեխոսում է, մինչև որ Եկեղեցին կդառնա Կանա և կրկին տեղի կունենա գինու հրաշքը և հարսանիքի հրաշքը և ամենուր կտարածվի Երգ Երգոցը: «Մարիամը երկնքում է, բայց գործում է երկրի վրա» (Պուեբլայի Վավերագիր), անթիվ ու անհամար Կանաների իրադարձություններում:

 

Ո՛չ թե հացը, ո՛չ թե միսը, ո՛չ թե անհրաժեշտը: Կանայում պակասում է գինին. ինչ որ մի բան, որ անհրաժեշտ չէ, կամ ավելի ճիշտ կլինի ասել՝ անհրաժեշտ է միայն տոնակատարությունների համար: Եվ ահա՛ մի հրաշք, որի վերաբերյալ գրեթե փորձությունն ունենք ասելու, որ վատնված հրաշք է: Գինին, Իսրայելի ավանդության մեջ, սիրո խորհրդանշանն է. եթե սերը պակասում է, այդպիսի դեպքում վերջանում է կյանքի տոնը: Գինին խորհրդանշանն է նաև այն բարիքների, որոնք Մեսսիան բերելու է Իր գալստյան օրը, այն բերկրանքի ու լիության, որոնց մարդկությունն ակնկալում է հասնել վերջնական հանդիպման օրը:

Մեզ ևս հաճախ պակասում է ո՛չ այնքան անհրաժեշտը, որքան այն «չգիտեմ ինչը», որը որակ է տալիս կյանքին, որով ամեն բան ձեռք է բերում բուրմունք և համ: Մեզ պակասում է բերկրանքի, ընկերության, կրքոտության, ոգևորվածության, ներքին տոնակատարության այն «չգիտեմ ինչը», որով կարող էր առաջ ընթանալ եղեգաշեն այն դյուրաբեկ նավակը, որ սիրտն է: Հավելյալ մի բան, որը սակայն ավելի կարևոր է, քան անհրաժեշտը. պակասում է ընկերությունը, հավատքը, բերկրանքը, գեղեցկությունը, կյանքի որակը: Պակասում են թերևս փոքրիկ ներումները, փոքրիկ ժպիտները, ծածկելիք փոքրիկ լարվածությունները, արգելակելիք փոքրիկ խոսքերը, գորովի փոքրիկ ժեստերը: Թերևս շատ քիչ բան է ինձ պակասում, որպեսզի բացահայտվի լավորակ գինին:

 

 

Խոսքեր, որոնք կարող են հասկացվել տարբեր հարթությունների վրա, փաստն արձանագրելու կոնկրետ անմիջականությունից մինչև հույսի արտահայտությունը ողջ Իսրայելի, որին հին հիմնարկներն այլևս չեն բավարարում, և մինչև ներիմացումը մի հայցի, մի փափաքի, որ բխում է յուրաքանչյուր մարդու սրտից, յուրաքանչյուր մշակույթի, յուրաքանչյուր պատմության ներսից, արտահայտելու համար մի աղքատություն, ողբալու համար մի բացակայություն: «Այլևս գինի չունեն», նրանք՝ ամուսինները, ընկերները: Բայց որպեսզի մեզ տրվի այդ գինին, որ պակասում է, պետք է այն խնդրենք ո՛չ թե մեր, այլ՝ ուրիշների համար, ինչպես որ ուսուցանում է մեզ «Հայր մեր»ը, այն աղոթքը, որի մեջ երբեք չի ասվում «ես», որի մեջ երբեք չի ասվում «իմ»: «Հացն իմ համար. սա նյութական իրականություն է: Հացն իմ եղբոր համար. սա հոգևոր իրականություն է» (Ն.Ա. Բերդյաև): Եվ բերկրանքը, որ քեզնից դուրս է հոսում, կրկին վերադառնում է քեզ բազմապատկված՝ մյուսի դեմքից:

Սրբուհի Մարիամից պետք է սովորենք նայել մեր սեղանակիցներին – ընտանիքներին, ծխերին, հասարակություններին, Տիեզերական Եկեղեցուն, երկրագնդի ժողովուրդներին – ուշադիր, բարյացակամ, ընկերային, անկեղծ, կոնկրետ հայացքով, որով Մարիամը նայում էր Կանայի հարսանիքի հրավիրվածներին, և ինքներս մեզ հարցնել. «Ի՞նչ է պակասում մեր շուրջը»: Ինչպիսի՞ աղքատություններ կան, որ օգնության են կանչում մեզ: Այդպիսով կկարողանանք չտրտմել մեր անհատական չնչին թշվառություններով, այլ՝ միաձայն համահունչ թրթռալ մարդկության մեծ ճաշկերույթի հետ, ընդունակ լինելով նկատելու իրավիճակները բոլոր նրանց, ովքեր չունեն գինի, հաց, ընկերություն, ազատություն կամ բերկրանք: «Աշխարհը պատկանում է նրան, ով այն դարձնում է ավելի լավը» (Բ. Բրեխտ):

 

 

Խոսքեր են սրանք ո՛չ թե զիջող հաճոյակատարության, այլ՝ որոշակի հեռավորության պահպանման: Խոսքեր, որ ցանկանում են մատնանշել երկու տարբեր հարթություններ, որոնց վրա հաստատված են (Մարիամը խոսում է նյութական գինու մասին, Հիսուսը խոսում է հոգևոր գինու և վեհ ու փառավոր ժամի՝ Իր մահվան ու հայտնության մասին): Հիսուսի «ժամը» չորրորդ Ավետարանում մատնանշում է որպես եզակի իրականություն Քրիստոսի չարչարանք-մահ-հարությունը:

Հիսուսն Իր Մորը դիմում է՝ անվանելով նրան «Կին»: Այս բառի նշանակությունը հարկավոր է փնտրել նրա մոտ, ով մարդկության սկզբնավորության պատմության մեջ անվանվում է բոլոր կենդանի էակների մայրը. այս բառի իմաստը հարկավոր է փնտրել Եվայի մոտ: Ուստի, ասել «կին» նշանակում է այն, որ Մարիամը տիպար օրինակն է նոր մարդկության, ապագայի արգանդն է, ընդմիշտ մայր է նոր մարդու համար: Աստված ծրագիր ունի մարդու վերաբերյալ, ծրագիր՝ աշխարհի վերաբերյալ. այդ ծրագրի մեջ Մարիամը մայր է, ինչպես որ Եվան մայր էր մարդու վերաբերյալ հին հասկացողության համար: Հետևաբար, ասել «կին» նշանակում է այս բառի մեջ դնել մարդկության իգական մասը, բայց նաև՝ ամբողջ մարդկությունը անմնացորդ կերպով:

 

 

Հիսուսը ոչ մի հրաշք չի երաշխավորում: Մարիամը, սակայն, վստահ է իր Որդու հանդեպ և սպասավորներին ասում է. «Ինչ որ ձեզ ասի, արեք»:

Մարիամի վարմունքը դառնում է վճռական ու կոնկրետ: Չի դժգոհում, ոչ ոքի չի մեղադրում, ոչ մի հանցավոր չի փնտրում, այլ՝ փնտրում է մի լուծում: Դիմում է Հիսուսին, իսկ ապա՝ սպասավորներին. «Արե՛ք», այսինքն՝ գործի անցեք, աշխատեցեք, հանձն առեք, ստանձնեցեք այդ աշխատանքը, գործի լծվեցեք: Հաղորդում է կոնկրետություն ու ապահովություն: «Ինչ էլ որ ձեզ ասի, արե՛ք»: Սա այն բառապաշարն է, որ ծնվում է հավատքից և տեղափոխում է լեռները: «Վստահեցե՛ք. Իր խոսքը բարու համար է»:

Մարիամը մի ներկայություն է, որ բացում է, խզում է արհեստական սահմանները, և որ ներգրավում է ա՛յլ անձանց ևս. Հիսուսին, սպասավորներին, ամուսիններին, բոլոր սեղանակիցներին, մինչև իսկ աշակերտներին (այդ նշանի հետևանքների միջոցով): Կինն է բաց ու ստեղծագործ հարաբերությունների, որ չի մեկուսացնում, այլ՝ իր ներկայությամբ միավորում է մարդկանց, պատրաստ միջնորդելու կողմերի միջև, սպասավորներից՝ Որդուն, Որդուց՝ սպասավորներին: Մարիամն Ավետարանում երբեք չի ներկայանում միայնակ: Կինն է հանդիպումների, կյանքերի շաղկապման, հանուն մի առավել բարձր ու վեհ զոդի: Ինչպես արտահայտվում էին միջնադարյան տաղերը, «nexus amantium»-ն է, կապը, միահյուսումը, հանգույցը նրանց, ովքեր սիրում են: Սիրո ամենաուժգին պատկերներից մեկը հանգույցն է, որը Պողոս Առաքյալի կողմից անվանվում է «սիրո զոդ», պարան, շղթա, հարակցում, որ միասին է պահում բաժանված ու ցրված կյանքերը: «Nexus amantium» նաև Աստծո և մարդու միջև հարաբերության մեջ. Մարիամը վայրն է, ուր տեսանելիի սահմանագիծն ու անտեսանելիի սահմանագիծը միահյուսվում են միմյանց, դառնալու համար այն ոսկեղեն հանգույցը, որ միասին է պահում աշխարհը:

Կանայի սպասավորներին ուղղված Մարիամի խոսքերը Ավետարանչին հնարավորություն են ընձեռում անուղղակի նույնականացում իրականացնելու Իսրայելի ողջ ժողովրդի և Հիսուսի Մոր միջև. նրա շուրթերին դրված է հավատքի դավանությունը, որն ամբողջ ժողովուրդն արտասանել էր Սինայի վրա (տե՛ս Ել 19, 8; 24, 3.7):

 

 

Մարիամը մոռանում է ինքն իրեն, անհետանում է, այլևս երբեք չի խոսում, դառնում է թափանցիկություն մի ուրիշ իրականության առջև: Իր վրա կանգ առնել չի տալիս ո՛չ արժանիքները, ո՛չ ուշադրությունը. ամեն բան ուղղում է դեպի իր Որդին: Բարեպաշտությունն, արդարև, երբեք չպետք է կանգ առնի Մարիամի վրա, մեր աղոթքները պետք է լինեն շարունակությունը իր աղոթքների: Մարիամն ուղղում է դեպի Որդին, որովհետև ինքը ճանապարհը ցույց տվող սլաքի նման է. ինքը երբեք նպատակակետը չէ, ժամանման վայրը չէ, նավահանգիստը չէ, այլ՝ առագաստը, որ առաջ է մղում մեր նավերը: Նպատակակետը իր Որդին է, և «այն, ինչ որ Ինքը կասի»:

Միջնադարյան տաղերը, բանաստեղծական և աստվածաբանական ներիմացմամբ, Մարիամի մասին խոսում են անցումի իմաստ արտահայտող խոսքերով, պատմում են անցուդարձի ենթակա մի արարածի մասին, որը հանդիպման խաչմերուկ է ճանապարհների համար. սանդուղք, դուռ և ճանապարհ: Երկինք բարձրանալու սանդուղք, երկիրն իր ճառագայթներով ողողող արևի դուռ, ճանապարհ, որ առաջնորդում է մեկին դեպի մյուսը, և բոլորին միասին՝ դեպի Աստված:

 

 

Որովհետև խոսելու է, որովհետև խոսքը չի սպառվել, Իր խոսքը տակավին արարում է երկինքները, գարնան թարմությամբ է լցնում աշխարհը, կարասները լցնում է գինիով: Նա մեզ ցույց կտա, թե ի՛նչ պետք է անենք, ինչպե՛ս պետք է անենք, ո՛ւր պետք է գնանք՝ ունենալով այնքան լույս, որքան որ բավական է առաջին քայլի համար: Եվ իրոք, կարասներից սպասավորները ջուր էին վերցնում և ո՛չ թե գինի. «Բայց սպասավորները, որոնք լցրել էին ջուրը, նրանք գիտեին» (2, 9): Հետո է, որ դառնում է գինի, ծառայության ընթացքում, մինչ սպասավորներն անցուդարձ են կատարում կարասների ու սեղանակիցների միջև. վստահության այս շղթայի ներսում, հավատքի այս գործերի հաջորդականության մեջ, ջուրը փոխակերպվում է:

Նույնն էր տեղի ունեցել Կարմիր Ծովն անցնելու օրը, որը – Թալմուդի ներկայացրած պատմության համաձայն – հրեաների առաջ բացվել էր միայն այն ժամանակ, երբ ժողովրդի միջից առաջին մեկը ոտքը դրել էր ջրի մեջ: Մեր պատմություններից յուրաքանչյուրի մեջ կա այնքան լույս, որքան որ բավական է առաջին քայլի համար, և քայլերից յուրաքանչյուրը կատարելիս լույսն ընկերակցում է քեզ ու վերանորոգվում է: Հորիզոնը թերևս մնում է մթամած, ինչպես Աբրահամի դեպքում, բայց մենք կարող ենք քայլել աստղերի լույսի ներքո:

«Արե՛ք», նաև առանց տեսնելու: Մարիամը, որի ուշադրության կենտրոնում ուրիշներն են և ո՛չ թե իր սեփական անձը, ինչպես նաև սպասավորները, որոնք տրամադրվում են անելու այն, ինչ իրենց ասվում է, դառնում են կյանք շողարձակող այրեր և կանայք: Հիսուսը սամարացի կնոջը խոստանում է. «Ես քեզ մի ջուր եմ տալու, որը դառնալու է աղբյուր» (հմմտ. Հվհ 4, 13), մի ջուր, որը տիրապետություն չէ ինքդ քո համար, որը չես կարող պահել քո մոտ և որը արգասավորությամբ տարածվում է ուրիշների համար, որովհետև մի կյանք, որ չի հաղորդվում, որ չի բխում, որ չի ցայտում, որ չի ընդարձակվում դեպի ուրիշները, ձախողված կյանք է: Ծարավին հագեցում տվողը կուշտ խմելը չէ, իմ կարիքի ու պահանջի համաձայն, այլ՝ ուրիշների համար աղբյուր դառնալը, աղբյուր լինելը նրանց պապակի համար: Դառնալ աղբյուր. գեղեցկագույն հանձնառություն: Աղբյուր դառնալ ժեստերով ու խոսքերով, ընդունելությամբ ու արդարության աղաղակով, ունկնդրությամբ ու արտասուքով, աղոթքով: Միակ ձևն է մեր իսկ ծարավը հագեցնելու համար:

Աղբյուր դառնալ Աստծո հետ հանդիպումից հետո, այն զրույցից հետո, որ տեղի է ունեցել Անսահմանի ու իմ ծարաված ոչնչության միջև. ոչնչություն, որին Աստված պարգևել է մի սիրտ: Ծարաված և պաշտող: Բայց ապա հանգստից Աստված ինձ կրկին ուղարկում է աղբյուրների ու անապատների այն արկածախնդրության մեջ, որ պատմությունն է, որ մեր սիրտն է: Եվ ես գիտեմ դա, Աստված Նա է, ով – ինչպես Կանայի սպասավորների համար – ահա բխեցնելու է մեր ձեռքերի մեջ կարկաչը մի աղբյուրի, երգը ամենաընտիր գինու:

 

 

Մարիամի վերջին խոսքերն են Ավետարանում: Մեզ՝ մարդկանցս ուղղված իր առաջին ու վերջին խոսքերն են: Խոսել էր հրեշտակների հետ, Եղիսաբեթի հետ, իր Որդու հետ. մինչդեռ սա իր կտակն է, որ թողնում է մեզ՝ մարդկանցս:

Խոսքեր են, որ մեզ մտածել են տալիս այն մյուս, նույնքան ծանրակշիռ ու քաղցրահունչ խոսքերի մասին, որոնք Հայրն ասաց Հիսուսի Մկրտության օրը. «Սա իմ սիրելի Որդին է, լսեցե՛ք նրան» (հմմտ. Մտթ 3, 17 և 17, 5). անապատում Իսրայելի կողմից հնչեցված հավատքի դավանության մասին. «Ի՛նչ որ Տերն ասաց, մենք կանենք» (Ել 19, 8 և 24, 3.7): Հայր Աստված և Մայրը մեր ուշադրությունն ուղղում են Որդու խոսքերի վրա: «Արե՛ք այն ամենը, ինչ որ ձեզ ասել է». սիրալիր խորհուրդը, խիստ հրամանը, արգելքները, երանությունները, պարգևը, ամենառիսկային առաջարկները, Ավետարանը:

Եվ Սուրբ Հոգու դերը միշտ նույնն է. այն պահից ի վեր, ինչ Սրբուհի Մարիամի մեջ մարմնավորեց Խոսքը, Նրա գործը միշտ նույնն է՝ Խոսքը մարմնավորելը, նաև մե՛ր մեջ, այն մարմին դարձնելն է մեր պատմության ներսում: Ընդօրինակել Ավետարանը, հետևաբար, կրկնել այն ամբողջովին և հետևել Նրան Գալիլիայի ձկնորսների նման, առանց և ո՛չ իսկ հարցնելու, թե որտե՛ղ է Նա բնակվում, կամ թե ո՛ւր է Նա գնում: Այդ օրվանից ի վեր, այո՛, Մարիամն առաջինն է նկատում, երբ բերկրանքը վերանում է մեր խնջույքներից. տներ առանց խաղաղության, հասարակություններ առանց վստահության, գործունեություններ առանց խանդավառության, բնակության համար անբարենպաստ քաղաքներ և երկիրը, որ կեղտոտվում է, տգեղանում, անապատանում: Բայց մեր գոյությունը կարող է վերադառնալ հրաշքի նշանի ներքո, ինչպես Կանայում, եթե մեր աչքերը վեր բարձրացնենք մեր շահերի փոքր ու նեղ շրջանակից, եթե ընդունենք Հիսուսին, որը տակավին իջնում է կյանքի բողբոջային հանգույցներին, այնտեղ գտնվող դատարկ կարասները լցնելու համար: Եթե սովորենք Մարիամից, թե ինչպե՛ս է հարկավոր ծառայել Աստծուն լրջորեն, եղբայրներին ու քույրերին՝ քնքշալի ընկերությամբ, և կյանքին՝ բերկրանքով:

 

 

Հիսուսը նախևառաջ գիտակցել է տալիս, որ կարասները – հրեաների մաքրագործման օրենքի խորհրդանշանները – դատարկ են, այլևս պիտանի չեն մաքրագործմանը: Դրանք ջրով լցնել տալով Հիսուսը ցույց է տալիս, որ Ինքն է, – և ո՛չ թե օրենքը, – որ ընծայում է միակ ճշմարիտ վերջնական մաքրագործումը:

Բայց ահա՛, կարասները երբեք չեն լցվելու գինիով, որ Նա պարգևում է: Արդարև, Հովհաննեսն ընդգծում է, որ սպասավորները կարասներից ջուր վերցրեցին և որ այդ ջուրը գինու վերածվեց հետո միայն, միայն կարասներից դուրս, վստահության շղթայի ներսում: Ուրեմն, Աստծո հետ հաղորդությունը, որը փնտրվել և երբեք չէր գտնվել Հին Ուխտի ծեսերի միջոցով, այժմ արդեն իրականություն է լինելու: Բայց ո՛չ թե ջրի շնորհիվ, որը մնում է մարդուց դուրս գտնվող միջավայրում, այլ՝ գինու շնորհիվ, այդ պարգևի, որ թափանցում է մարդու ներաշխարհի մեջ և նրան վերածնում է ներքուստ:

 

 

Սեղանապետը ճաշակում է գինին, – Աստծո հետ հաղորդության նշանը, – բայց չի կարողանում հասկանալ, թե որտեղից է այն բերվել, որովհետև ինքը, ողջ Իսրայելի նման, Աստծո հետ հարաբերությունը սովոր է ապրել փոխանակման, առևտրի մի համակարգի ներսում. «Ես տալիս եմ, ես ստանում եմ»: Չի կարողանում և ո՛չ իսկ երևակայել, որ կարող է գոյություն ունենալ մի Աստված, որն անտեսում է փոխադարձության նեղմիտ օրենքը, որն ապրում է, որովհետև տալիս է կյանքը, որն առաջինն է սիրում, սիրում է կորցնելով, սիրում է առանց փոխադարձություն ակնկալելու, որի առաջին Ավետարանը «châire»ն է, «ուրախ եղիր»ը, որևէ պատասխանից առաջ: Եվ զարմանում է, ապշում. «Ինչպե՞ս: Ընտիր գինին պահել ես վերջի՞ համար»: Իր համար աներևակայելի է, որ լավագույն գինին, Աստծո լավագույն պարգևը միայն այժմ է, որ գալիս է, գալիս է որպես ձրի նվեր, գալիս է Հիսուս Քրիստոսի միջոցով:

Սեղանապետը դիմում է փեսային, կարծելով, թե նա է այդ ընտրության հեղինակը: Իրականում Հիսուսն է, որ արդ հանդես է գալիս որպես ճշմարիտ Փեսան, խնջույքը կազմակերպողը, Եսայի Մարգարեի բերանով խոստացված Փեսան, որն երբեք չի լքում, որպեսզի այլևս երբեք չմարի կյանքի տոնակատարումը: Գինին իր հարուստ խորհրդաբանությամբ խոսում է մեսսիական ժամանակների, հարսանիքի, այսինքն՝ Աստծո հետ սիրո հաղորդության մասին: Գինի, որ տրվել է մաքրագործման համար գործածվող ջրի փոխարեն. կա այստեղ մի բան, որ շա՜տ ավելի առատազեղ, շա՜տ ավելի լավը, շա՜տ ավելի բերկրալի է, քան Սինայի Օրենքը. կա այստեղ Մեկը, ով շա՜տ ավելի մեծ է, քան Մովսեսը. կա այստեղ մի խոսք, որ շա՜տ ավելի ճշմարիտ է, քան ուրիշ որևիցէ մի խոսք: Հին հայտնությանը, որն այլևս ներկայանում է իբրև անբավարար, փոխարինելու է գալիս այժմ Քրիստոսի հայտնությունը: Այն

– ավելի լավն է (իրոք, «ընտիր» գինին է, որ պահվել էր մինչև հիմա).

– առավել ընդգրկուն է ու առատազեղ («վեց կարասները», որոնց ընդհանուր տարողությունը մոտ յոթ հարյուր լիտր է).

– վերջնական է (կարասները լցվել են «բերնեբերան»).

– առաջինի շարունակությունն է (գործածվում են այնտեղ արդեն դրված կարասները), բայց միաժամանակ՝ կտրուկ շրջադարձ է (ջուրը փոխակերպվում է գինու):

Նրանում հայտնվում է Աստծո մի նոր դիմանկար, ուր ձրի պարգևը փոխարինում է ջանքին, ձրի շնորհը՝ մաքրագործման ծեսերին: Կանայի ամուսինները ոչինչ չէին արել ընտիր գինուն արժանանալու համար. այն գալիս է, զեղվում, առանց չափ ու քանակ հաշվելու, չարժանացված, ճիշտ այնպես՝ ինչպես որոշ ժամանակ անց Նրա արյունն էր հեղվելու մինչև վերջին կաթիլը: Այս ամեն ինչի բացատրությունը քնքշանքի այն խոսքերի մեջ է, որոնք Եսայի Մարգարեն արտասանել է Աստծո անունից, հավիտենական Սիրահարի, որը նման խոսքերով է դիմում մարդկությանը. «Իմ փնտրված, իմ ցանկալի, իմ գանձ, իմ հպարտություն»: Մարդկությունն իբրև Աստծո գոհար, թագ Նրա ճակատին, մարգարիտ Նրա ձեռքերում (հմմտ. Ես 62, 1-5): Սա՛ է Կանայի գինու միակ բացատրությունը: Աստծուն չեն արժանանում, ընդունում են: Փրկությունը գալիս է, որովհետև Նա սիրում է ինձ, ո՛չ թե՝ որովհետև ես սիրում եմ Իրեն: Աստված ուշադիր է վերջացած գինուն, առկայծող բոց ունեցող ճրագին, ծռված ձեռնափայտին: Ո՛չ մի պարծանք չի կարող ունենալ մխացող պատրույգը, ո՛չ մի արժանիք, քան միայն՝ կրակի ու լույսի իր վառ ցանկությունը (հմմտ. Ես 42, 3):

Մարիամը մեզ օգնում է փոխել Աստծո վերաբերյալ ունեցած մեր պատկերացումը և – պնդելով, որ կատարվի այս հրաշքը, գրեթե ստիպելով այն – մեզ ցույց է տալիս, որ Աստծուն հետաքրքրում է մարդկանց երջանկությունը, որ մարդկանց երջանկությունը Աստծո սրտին շա՜տ ավելի հոգեհարազատ է, է՛լ ավելի, քան նրանց հավատարմությունը: