3) Այն էակները, որոնք զանազան աստիճաններով ունեն միևնույն տեսակի կատարելությունները, դրանք ստանում են մեկ ուրիշ էակից
- 01
- 02
- 03
- 04
- 05
-
06
-
-
07
-
- 1) Նախագիտելիք
- 2) Երկրի վրա պատահական էակներ կան
- 3) Պատահական էակներն իրենք իրենց մեջ չունեն իրենց գոյության պատճառը
- 4) Պատահական էակների գոյության պատճառը հարկավոր է փնտրել որևէ անհրաժեշտ էակի մեջ, որն ինքն իր մեջ կունենա իր գոյության պատճառը: Այդ անհրաժեշտ էակն Աստված է
- 5) Մի հարց
- 6) Հավելված. – ՄԱՐԴԿԱՅԻՆ ՀՈԳՈՒ ԾԱԳՈՒՄԸ
-
- 1) Նախագիտելիք
- 2) Տիեզերքում զմայլելի կարգուկանոն կա, որ մի նպատակի է ձգտում
- 2.1) Կարգուկանոնը նյութական աշխարհում
- 2.2) Նպատակային կարգուկանոնը բուսական աշխարհում
- 2.3) Նպատակային կարգուկանոնը կենդանական աշխարհում
- 2.4) Նպատակային կարգուկանոնը մեր հինգ զգայարաններում և մարմնի տարբեր օրգաններում
- 3) Այս կարգուկանոնը ենթադրում է բարձրագույն իմացականությամբ օժտված Հեղինակի գոյությունը
- 4) Այդ Հեղինակն Աստված է
-
08
- 09
- 10
Որևէ կատարելության աստիճանակարգված, այսինքն՝ առավել կամ նվազ կատարյալի բաշխումը, իրենից ենթադրում է ամենից կատարյալի գոյությունը: Որևէ էակ այնքանով է առավել կամ նվազ կատարյալ, որքանով որ մոտենում է ամենակատարյալին կամ հեռանում է նրանից: Օրինակ, Գեղամը բարի է, Շուշանը Գեղամից ավելի բարի է, որովհետև ավելի մոտ է ամենակատարյալ բարությանը: Բարությունը ո՛չ Գեղամին է հատուկ, ոչ էլ՝ Շուշանին, այլ՝ երկուսն էլ մասնակցում են բարությանը, երկուսն էլ բարությունից միայն մի մասնիկ ունեն:
Ուրիշ օրինակ: Բազմահարկ տան ստորին հարկի սենյակները նվազ լուսավոր են, քան վերին հարկի սենյակները, որոնք ավելի մոտ են արևին: Թե՛ ներքևի, թե՛ վերևի հարկերի սենյակներն իրենք իրենցով լույս չունեն, այլ՝ այն ստանում են լույսի ընդհանուր աղբյուրից, այսինքն՝ արևից:
Եթե էակներն իրենք իրենցով ունենային այդ կատարելությունները, պիտի ամբողջությամբ, անսահման չափով ունենային դրանք և ո՛չ թե սահմանափակ և աստիճանակարգված չափերով: Եթե իրենք իրենցով ունենային այդ կատարելությունները, այդ ժամանակ իրենք առանձին առանձին իրենց կատարելությունների մի աղբյուր պիտի լինեին:
Բայց քանի որ այդ կատարելություններն ունեն աստիճանակարգված չափերով՝ մեկը քիչ, մյուսը շատ, նշանակում է ուրիշ աղբյուրից են ստանում դրանք:
Եվ ուրեմն, որքան էլ բազմացնենք միևնույն կատարելությունը զանազան չափերով ունեցող էակները, նրանք չեն կարող իրենց սահմանափակ կատարելության պատճառը դառնալ: Տան հարկերը որքան էլ բարձրացնենք, նրանք չեն կարող իրենք իրենց լուսավորության պատճառը լինել:
Այսպիսով, պետք է հասնենք ընդհանուր մի կենտրոնի, որից բոլորը ստանում են իրենց կատարելությունները և այն ոչ մեկից չի ստանում իր կատարելությունը, այլ՝ ինքն իրենով ունի ամեն բան: Զանազան չափերով կատարելություն ունեցող էակները մասնակցում են նրա կատարելությանը, ով այդ կատարելություններն ունի ամբողջությամբ, անսահման չափով:
Անկատարը միշտ իրենից առաջ գտնվող կատարյալի կարիքն ունի, ինչպես նաև բաղադրյալ էակը՝ պարզի կարիքն ունի, բազմությունը՝ միության:
Տիեզերքի անհունության մեջ ցրված բազմազան էակների անկատար կատարելությունները բացատրելու համար անհրաժեշտ է ընդունել մեկ, հավերժաբուխ մի Աղբյուր, որից ամեն էակ իր էության բաժակը լցնում է կյանքի ավիշով: Անհրաժեշտ է ընդունել հավերժաշող մի արև, որից ամեն էակ ստանում է իր կատարելությունների բազմերանգ ծիածանումը: Բնության մեջ շռայլված բոլոր գեղեցկություններից վեր շողշողում է բացարձակ Գեղեցկությունը:
Երկնքի և ծովերի կապույտ խորքերը, ծաղիկների ակնապարար երանգները, արշալույսի և վերջալույսի ոսկեջինջ հրդեհումները ճառագայթումներն են Նրա, Ում մենք Աստված անունն ենք տալիս:
«Բազուկներս ո՛ւր էլ որ երկարեմ, միշտ Աստծո պայծառության մեջ կլողամ»[1], ասում է ֆրանսիացի մեծ բանաստեղծ Փոլ Քլոդելը:
Այս անստվեր և անսպառ արեգակի շողերը սրտերի մեջ դառնում են սեր, բարություն, սրբություն, լույս և իմաստություն են դառնում մտքերին, և զորություն՝ կամքերին:
Ո՛չ միայն բոլոր կատարելությունները միասին, այլ՝ նաև առանձին վերցված, Աստծո գոյության մեկական անհերքելի փաստերն են:
Եթե երկրի վրա կան առավել կամ նվազ արդար մարդիկ, պետք է գոյություն ունենա նաև գերագույն և անկաշառ Արդարությունը: Եթե կան զանազան ճշմարտություններ, պետք է լինի նաև անխարդախ Ճշմարտությունը, որը ո՛չ խաբում է, ո՛չ էլ՝ խաբվում: Եթե կան սրբեր, պետք է լինի նաև Սրբություն Սրբոցը, որն իր էությամբ կլինի թե՛ Արդարություն, թե՛ Ճշմարտություն և թե՛ Սրբություն:
«Սիրո (Աստծո) ուղիղ ճանապարհը», Քրիստոսից դարեր առաջ խորհում էր Պլատոնը, «այն ճանապարհն է, որ սկսվում է երկրային գեղեցկություններից և հասնում է մինչև Գերագույն Գեղեցկությունը՝ անցնելով սանդուղքի բոլոր աստիճաններով: [...] Գեղեցկություն հավիտենական, անստեղծ և անկորուստ, որ անմասն աճում է և նվազում, [...] որ չի գտնվում մի որևէ էակի մեջ, որ այդ էակից տարբեր մի բան է, ինչպես որ է կենդանու մեջ, [...] և կամ ուրիշ որևէ բանի մեջ [կենդանու գեղեցկությունը այդ կենդանուց տարբեր բան է, մարդու գեղեցկությունը նույն մարդուց տարբերվում է]. այլ՝ մի գեղեցկություն, որ կա հավերժորեն և անհրաժեշտորեն ինքն իր մեջ և ինքն իրեն, որից ստացվում են բոլոր մյուս գեղեցկությունները»[2]:
