ԳԼՈՒԽ Գ. – ՆՅՈՒԹԱՊԱՇՏՈՒԹՅՈՒՆԸ (ՄԱՏԵՐԻԱԼԻԶՄ)
- 01
- 02
- 03
- 04
- 05
-
06
-
-
07
-
- 1) Նախագիտելիք
- 2) Երկրի վրա պատահական էակներ կան
- 3) Պատահական էակներն իրենք իրենց մեջ չունեն իրենց գոյության պատճառը
- 4) Պատահական էակների գոյության պատճառը հարկավոր է փնտրել որևէ անհրաժեշտ էակի մեջ, որն ինքն իր մեջ կունենա իր գոյության պատճառը: Այդ անհրաժեշտ էակն Աստված է
- 5) Մի հարց
- 6) Հավելված. – ՄԱՐԴԿԱՅԻՆ ՀՈԳՈՒ ԾԱԳՈՒՄԸ
-
- 1) Նախագիտելիք
- 2) Տիեզերքում զմայլելի կարգուկանոն կա, որ մի նպատակի է ձգտում
- 2.1) Կարգուկանոնը նյութական աշխարհում
- 2.2) Նպատակային կարգուկանոնը բուսական աշխարհում
- 2.3) Նպատակային կարգուկանոնը կենդանական աշխարհում
- 2.4) Նպատակային կարգուկանոնը մեր հինգ զգայարաններում և մարմնի տարբեր օրգաններում
- 3) Այս կարգուկանոնը ենթադրում է բարձրագույն իմացականությամբ օժտված Հեղինակի գոյությունը
- 4) Այդ Հեղինակն Աստված է
-
08
- 09
- 10
ՓՈՐՁԱՌԱԿԱՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆԸ
Համաձայն նյութապաշտ մատերիալիստների, փորձառական գիտությունը ճշմարտությունը ճանաչելու միակ ճանապարհն է: Նրանք պնդում են, որ ճշմարիտ է միայն այն, ինչը հասանելի է մեր զգայական փորձառությանն ու մեր զգայարաններին:
Այսպիսով, նյութը և իր ուժն են միայն մեր զգայական փորձառության առարկան. հետևաբար միայն նյութը և իր ուժն են ճշմարիտ իրականությունը:
Աստված, հոգի գոյություն չունեն, քանի որ աննյութ են և մեր զգայարաններին չեն տրվում:
Տիեզերքի բոլոր էակները նյութի տարբեր կերպարանքներն են, իսկ բնության բոլոր ուժերը՝ նյութի մեքենայական շարժման տարբեր երևույթները: Շարժումն էլ անբաժան է նյութից և նրա էության մասն է կազմում:
Էակների տարբերությունները միմյանցից ո՛չ թե էական և որակական են, այլ՝ պատահական և քանակական:
ՆՅՈՒԹԻ ՀԵՂԱՇՐՋՈՒՄԸ (ԷՎՈԼՅՈՒՑԻԱՆ)
Նյութը, մատերիալիստների համաձայն, միակ աղբյուրն է բոլոր իրականությունների: Ամեն ինչ նյութից է առաջ գալիս և վերադառնում է նրան: Նյութը օրրանն է և դամբանը ամեն էակի; Բուսական, զգայական և իմացական կյանքերը նյութի բերրի հողից են ծլել: Յուրաքանչյուր աճ, զգացում և գաղափար նյութի հրաշալի ծաղիկներն են:
Նյութի վայրի և անգիտակից հեղաշրջումով (էվոլյուցիայով) են առաջ եկել ամենափոքր ատոմից մինչև երկնքի անհունության մեջ թավալվող աստղերը, արևն ու լուսինը, երկիրն ու նրա վրա գոյություն ունեցող յուրաքանչյուր շնչավոր և անշունչ էակ՝ անտեսանելի մանրէից մինչև հանճարափայլ մարդը:
Ֆոյերբախն ասում է (Feuerbach, 1775-1833). «Մարդն իր կերածից չի տարբերվում»[2]: Մատերիալիստ Մոլեսքոթի համաձայն (Moleschott, 1822-1893), մարդու անհուն բանականությունը ո՛չ այլ ինչ է, եթե ոչ՝ «ֆոսֆորի արտադրություն»[3]:
Ահավասիկ, նաև մատերիալիստ Էնգելսի խոսքերը. «Զգայարաններով ըմբռնելի նյութական աշխարհը, որին մենք պատկանում ենք, միակ իրականությունն է: Մեր խիղճը և մտածողությունը, որքան էլ որ գերազանց թվան, ո՛չ այլ ինչ են, եթե ոչ՝ արդյունք նյութական, մարմնավոր մի գորածարանի՝ ուղեղի: [...] Միտքն էլ նյութի գերազանց արտադրությունն է»[4]:
Նույն միտքն է հայտնում նաև Կ. Մարքսը, երբ գրում է. «Գաղափարը ուրիշ բան չէ, եթե ոչ՝ մարդկային ուղեղի մեջ տեղափոխված նյութական աշխարհը»[5]:
Նյութը, այսպիսով, իր անսպառ հարստությամբ իբր բավարար է տիեզերքի առեղծվածները լուծելու, ամեն իրականություն բացատրելու և ամեն միտք ու սիրտ հագեցնելու համար:
ՆՅՈՒԹԻ ԾԱԳՈՒՄԸ
Մատերիալիստական ուսմունքի համաձայն, նյութն անսկիզբ է և անվախճան, ինքնուրույն է, առանց պատճառի և պատճառն է ամեն բանի:
Նյութի ձևերն ու երևույթները փոխվում են, բայց այն մնում է անփոփոխ: Էակները գալիս են ու գնում, բայց նյութը մնում է հավիտյան: Միակ, բացարձակ և անհրաժեշտ էակն է այն. մի խոսքով՝ մատերիալիստական աստվածն է:
ՄԱՏԵՐԻԱԼԻՍՏ ՀԵՂԻՆԱԿՆԵՐ
Մատերիալիզմի՝ Քրիստոսից առաջ ապրած ռահվիրաներ էին հույն փիլիսոփաներ Դեմոկրիտը, Էպիկուրը և ուրիշներ, հռոմեացիներից՝ Լուկրեցիոսը:
Վերջին դարերի մատերիալիզմի ջատագովները դարձան Հոբսը (Hobbes), Հոլբախը (Holbach), Լամետրին (Lamettrie), Ֆոյերբախը (Feuerbach), Շտրաուսը (F. Strauss), Հեկքելը (Haeckel), Կ. Մարքսը (K. Marx), Ռիշեն (Richet) և ուրիշները:
Բնագետ մատերիալիստներից արժե հիշել գերմանացի Հերցին (Hertz) և հոլանդացի Մոլեսքոթին (Moleschott):
Կան նաև ուրիշ հեղինակներ, որոնք թեև իրենք իրենց մատերիալիստ չեն համարում, սակայն, իրենց ուսմունքը հանգում է մատերիալիզմի:
