1-5 Օգոստոս 1897թ.

 

 

Ա՜հ, չեմ կամենում, որ իզուր հոսի այդ անգին Արյունը: Կյանքս անցկացնելու եմ այն հոգիների համար հավաքելով:

 

 

Մայր իմ, երբ մեռնեմ, կենսագրությանս մասին ոչ ոքի հետ չխոսեք, նախքան այն հրատարակելը: Խոսեցեք միմիայն մեր Մեծավորուհի Մոր համաձայնությամբ: Եթե ա՛յլ կերպ վարվեք, սատանան գործի կդնի մեկից ավելի խաբեություններ՝ Աստծո գործը ձախողելու համար ... . մի գործ, որ շատ կարևոր է:

 

Իմ համար չեն կարող ասել այն, ինչն ասում էին մեր Մայր Սրբուհի Թերեզայի մասին. «Մեռնում է, որովհետև չի մեռնում»^[2]: Այո՛, բնությունս ձգտում է Երկինք գնալու, բայց շնորհը մեծ տիրապետություն է հաստատել բնությանս վրա, և այժմ միայն սա եմ կրկնում Աստծուն.

 

Ուզում եմ դեռ շա՜տ ու շա՜տ ապրել,

Տե՜ր, եթե Քո կամքը սա է.

Կամ հետևել Քեզ դեպի Երկինք,

Եթե դա հաճույք կպատճառի Քեզ:

Սերը, երկնային Հայրենիքի այս կրակը,

Սպառում է ինձ միշտ:

Ի՞նչ կարևորություն ունեն կյանքն ու մահը.

Իմ միակ երջանկությունը Քեզ սիրելն է^[3]:

 

Ամեն ինչ անցնում է այս մահկանացու աշխարհում, և փոքրիկ Թերեզան նույնպես անցնում է ... : Բայց նա կվերադառնա:

 

Մեծ ուրախություն եմ զգում ոչ միայն այն ժամանակ, երբ ուրիշներն են ինձ անկատար գտնում, այլ՝ հատկապես երբ ես ինքս եմ ինձ այդպիսին տեսնում: Այս ուրախությունն իմ համար ավելի քաղցր է, քան բոլոր գովասանքները, որոնք ձանձրացնում են ինձ:

 

 

 

Մոռացա անձս և ջանացի երբեք չզբաղվել ինքս ինձնով:

 

Աղաչում եմ ձեզ, շա՜տ աղոթեցեք խեղճ մահամերձների համար: Եթե ըմբռնել կարողանայիք, թե ինչե՜ր են կրում: Քիչ բան է բավական, որ համբերությունը կորցնեն: Հարկավոր է եղբայրսիրություն ցուցաբերել և ներողամիտ լինել, ո՛վ էլ որ լինի այդ մահամերձը ... :

 

 

Մեծ ուշադրություն ունեցեք կանոնների հանդեպ: Խոսարանում ազգականների հետ հանդիպելուց հետո զրույցի մի՛ բռնվեք ձեր միջև, որովհետև այլապես կլինեք ինչպես աշխարհում, ուր ոչնչից չեն հրաժարվում:

 

Ա՜հ, որքա՜ն է ցավում ուսս: Եթե իմանայիք ... :

 

 

Ո՛չ, մի՛ խլեք ինձնից այս փոքրիկ խաչս:

 

 

 

Ո՛չ, իսկապես չեմ համարում ինձ մի մեծ սրբուհի: Բայց մտածում եմ, որ Տերը կամեցավ հաղորդել ինձ այնպիսի շնորհներ, որոնք բարի ներգործություն ունեն ինչպես իմ, այնպես էլ այլոց համար:

 

 

Մայր իմ, այս հասկը պատկերն է իմ հոգու: Ողորմածն Աստված ճոխացրեց ինձ Իր շնորհներով, իմ և շա՜տ ուրիշների համար ... : Ա՜հ, միշտ կամենում եմ կորանալ ու կքվել աստվածային պարգևների ծանրության ներքո:

 

 

Ա՜հ, որքա՜ն կուզենայի նվաստացված ու չարախոսված լինել, տեսնելու համար, թե ունե՞մ արդյոք սրտի խոնարհություն: Եվ սակայն, երբ մի ժամանակ ինձ նվաստացնում էին, շատ երջանիկ էի ինձ զգում ... : Այո՛, կարծում եմ, թե խոնարհ եմ ... : Բարին Աստված ցույց է տալիս ինձ ճշմարտությունը. շա՜տ լավ եմ զգում, որ ամեն ինչ գալիս է միայն Իրենից:

 

Ա՜հ, քանի՜ցս լավ եմ զգում, որ կկորցնեի արիությունս, եթե հավատք չունենայի, կամ ավելի ճիշտ՝ եթե չսիրեի մարդասերն Աստծուն:

 

Աղոթքի ժամանակ մի պահ քուն մտա: Երազիս մեջ զինվորների պակաս կար՝ պատերազմի առաքելու համար: Դուք ասացիք. «Ուղարկենք Հիսուս Մանկան Քույր Թերեզային»: Իսկ ես պատասխանեցի, որ կնախընտրեի մարտնչել հանուն սուրբ գաղափարների մղվող պատերազմում: Այնուհանդերձ, վերջիվերջո մեկնեցի:

 

 

Ա՜հ, Մայր իմ, որքա՜ն երջանիկ կլինեի, օրինակ, եթե պատերազմեի խաչակիրների դարում, կամ ավելի ուշ՝ պայքարեի ուղղափառ հավատքի թշնամիների դեմ: Ա՜հ ո՛չ, չէի վախենա հրացանների կրակոցներից կամ խարույկ բարձրանալուց:

Հնարավո՞ր բան է, որ ես անկողնում պառկած մեռնեմ:

 

 

 

Ա՜հ, Երկնքո՜ւմ, Երկնքո՜ւմ: Մարդասերն Աստված անշուշտ հաշվի է առնելու երկրի վրա հանուն Իր սիրո ծանր զգեստներ հագած լինելու հանգամանքը:

 

 

Պատկերացումներն ինձ ոչնչով չեն օգնում, միայն ճշմարտությամբ եմ կարողանում սնվել: Այդ իսկ պատճառով, երբեք չեմ կամեցել տեսիլքներ ունենալ: Երկինքն ու հրեշտակները երկրի վրա անհնարին է տեսնել այնպես, ինչպիսին են իրականում: Նախընտրում եմ մահիցս հետո սպասել:

 

Կրկնում եմ Հոբի նման. «Արշալույսին հուսով եմ չհասնել մթնշաղին, իսկ երեկոյան հուսով եմ կրկին չտեսնել առավոտը»^[4]:

 

 

Այո՛, մեր Տերը ճիշտ է վարվել՝ աչքերը խոնարհելով: Քանի որ աչքերը հոգու հայելին են, եթե կարողանայինք հայել Իր հոգուն, կմեռնեինք ուրախության հորդումից:

Ա՜հ, այս Սուրբ Դեմքը, որքա՜ն օգնեց ինձ կյանքիս ընթացքում: Երբ շարադրում էի «Ապրել սիրելով» բանաստեղծությունս, ներշնչեց ինձ և այն թղթին հանձնեցի առանց որևէ դժվարության: Պարզապես հիշողությամբ, երեք քառորդ գիշերվա լռության պահին, գրեցի այն տասնհինգ տները, որ հորինել էի օրերի ընթացքում: Այդ օրը սեղանատուն գնալիս դեռ նոր էի մտահղացել այս տունը.

«Ապրել ըստ սիրո՝ նշանակում է չորացնել արնածոր Դեմքդ և ներում աղերսել մեղավորների համար ... »:

Իր պատկերի առջևից անցնելիս կրկնում էի այս խոսքերը մե՜ծ սիրով: Դիտելով Նրան՝ չէի կարողանում զսպել արցունքներս:

 

 

Եսայի մարգարեի այս խոսքերը. «Ո՞վ հավատաց խոսքերիդ, Տե՜ր, ... դրանք անշուք են ու անզարդ ... »^[5], հիմքը կազմեցին Սուրբ Դեմքի հանդեպ ունեցածս ջերմեռանդության, կամ ավելի ճիշտ՝ իմ ամբողջ աստվածապաշտության: Ես նույնպես կամենում էի զուրկ լինել փայլից ու արտաքին գեղեցկություններից, միայնակ՝ խաղողը հնձանում տրորելիս^[6], անծանոթ՝ բոլոր արարածներին: