Եկեղեցու վերանորոգումը հաջորդ Աբբաների օրոք

Ա Ա Ա

Նախևառաջ, Մխիթարի անմիջական Հաջորդի՝ Մելգոնյան Աբբահոր գահակալության առաջին տարիներին եկեղեցու բեմը մի քանի աստիճան վեր բարձրացվեց, որի հետ՝ նաև Ավագ Խորանը, այն իր սկզբնական դիրքից ավելի ետ տանելով: Իսկ դասը Ավագ Խորանի առջև փոխադրվեց, ըստ ազգային ծիսական սովորության: 1816 թվականին, պարոն Աղեքսանդր Ղարամյանն Ավագ Խորանի ետևում իր ծախսով շինել տվեց սյունակերտ, եռանկյունաձև վերնազարդով կամարը, երեք արձաններով և Աստոլֆոնի նկարչի ձեռքով նկարված Սուրբ Ղազարի յուղաներկ պատկերով, որն այդտեղ մնաց մինչև 1899 թվականը: Նույն բարերարի ծախսով ընդարձակվեց նաև ավանդատունը, այնտեղի խորանը զարդարվեց մարմարե քարերով, որմերն ու դարանները դրվագվեցին ընկույզի փայտով: Այս ամենը նշված է ավանդատան ավազանի վերևում տեղադրված արձանագրության մեջ, որն ասում է.

Ի վայելչութիւն փառաց տանն Աստուծոյ

Աղեքսանդր Ռաֆայէլ Ղարամեան

յօժարեցայ

կճեայ սեամբք վերնազարդ յօրինուածովք և նոր պատկերաւ

պայծառացուցանել զԱւագ Խորան եկեղեցւոյս

կանգնեալ և զխորան աւանդատանս

համօրէն զարդուք որմոցն և յատակին և աւազանին

և բացմամբ երկուց կողմնական դրանց եկեղեցւոյս

յիշատակ անմոռաց բարեացապարտ դաստիարակին իմոյ

Յարգոյ Հօր Նիկողայոսի վարդապետի Բուզայեան

ի թուին Հայոց ՌՄԿԷ. յամի Տեառն 1816. ի մայիսի 30:

Նույն ժամանակներում նորոգվեց նաև եկեղեցու հատակը. նախկին աղյուսապատ շերտի փոխարեն դրվեցին մարմարե սալեր: Վաթսունական թվականներին ներկվեցին եկեղեցու տանիքն ու պատերը, բայց դարձյալ մնացին նույն անշուք պարզության մեջ: 1884 թվականին վերցվեցին դասի ծանր նստարանները, որոնք պատրաստված էին ընկուզենու փայտից, և դրանց տեղը դրվեցին այժմյան նուրբ ու թեթև նստարանները և կարմրագույն մարմարից շինված գեղեցիկ վանդակասյունը:

Բայց եկեղեցու նորոգման և ձևափոխման գործում ամենաուշագրավ նորությունները տեղի ունեցան Տասնիններորդ դարի երկրորդ կեսին, Կյուրեղյան Աբբահոր օրոք: Բեմն ընդարձակելու նպատակով քանդվեց խորանաձև ճակատը, որի սյուները փոխադրվեցին գավիթ, և կառուցվեց կամարազարդ կոնքը, հինգ նրբաձև պատուհաններով, որոնցից կենտրոնական երեքի մեջ զետեղվեցին նկարազարդ, գույնզգույն ապակիներով պատրաստված Սուրբ Ղազարի, Սուրբ Սահակ Պարթևի և Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի սրբապատկերները, մինչ երկու կողմնակի պատուհանները դարձյալ գունագեղ ապակիներով զարդարվեցին բուսական պատկերներով: Ավագ Խորանը է՛լ ավելի ետ տարվեց և բեմի վրա ընդարձակ տարածք գոյացավ, որով հնարավորություն ստեղծվեց ավելի հանգիստ կերպով և գեղեցիկ շուքով կատարելու եկեղեցական արարողությունները: Բեմի երկու կողմնակի որմերի վերնամասում նկարվեցին գլխավոր Առաքյալների պատկերները, իսկ խմբարանի կամարակիր սյուների վերևում, ոսկեզօծ խճանկարով պատրաստված շրջանակների ներսում, հետագայում պատրաստվեցին նույնպես խճանկար սրբապատկերներ հայազգի Սրբերի ու Սրբուհիների դիմանկարներով: Կապուտակ ու աստղազարդ առաստաղը կազմում է սրբարանի երկինքը, ուր մարդու աչքը բարձրանում է՝ որմերի ու կամարների վրա ցանված ոսկեգույն խաչերի միջով անցնելով: Ահա այսպես, ամեն բան խորհրդավոր է այնտեղ, ուր ամեն միտք ակամա սկսում է խորհել Անհունի մասին և ձգտել նրան ու պաշտել, իսկ ամեն սիրտ՝ սուրբ խաղաղության մեջ կամենում է սիրել անսահման գեղեցկությունը: Ապա մաքրվել ու նկարազարդվել են նաև ավանդատունն ու գավիթը: Վերջինիս առաստաղին նկարվել են երեք սրբապատկերներ. մեջտեղինը ներկայացնում է Տիրամորը, որ մայրական գորովով հսկում է Մխիթարի մենաստանի վրա, իսկ մյուս երկուսը ներկայացնում են Հիմնադրի վարքի մեջ պատմված տեսիլքները:

Արդ անցնենք հիշատակելու վանքի մյուս մասերի կառուցումը ևս, ըստ ժամանակագրական հերթականության:

Կայքին օգնելու համար կարող եք դիտել / ունկնդրել այս տեսանյութը։

Շնորհակալություն կանխավ։