«Վարդարանի Տիրամայր» (լատիներեն՝ «Beatae Mariae Virginis a Rosario») հասկացությունը Սուրբ Կույս Մարիամի տիտղոսներից է:

Ըստ Դոմենիքյան միաբանների ավանդության, երբ Սբ. Դոմենիքոս դե Գուզմանը (1170-1221) գտնվում էր Ֆրանսիայի Փրուիլի Տիրամոր վանքում և ջանում էր դարձի բերել ալբիական աղանդի հետևորդներին, մի օր Տիրամոր տեսիլքն ունեցավ: Սուրբ Կույսը նրան տվեց Վարդարանը՝ որպես գործիք և զենք՝ ընդդեմ ալբիականների: Ոգեշնչված այս ավանդությամբ, Վարդարանի աղոթքի ներկա ձևի տարածման համար մեծ առաքելություն կատարեցին հատկապես դոմենիքյանները, հատկապես՝ 15-րդ դարի վարդապետ Ալանուս դե Ռուփեն: Վարդարանի աղոթքի տարածումը մեծապես նպաստեց Տիրամոր հանդեպ ջերմեռանդության զարգացմանը ողջ Ընդհանրական (Կաթոլիկ) Եկեղեցում, մանավանդ՝ եվրոպական երկրներում: Բայց այդ տիտղոսի ամրապնդմանը և «Վարդարանի Տիրամոր» հատուկ տոնի հաստատմանը նպաստեց մի կարևոր պատմական իրադարձություն:

1571թ.ին Եվրոպան հարձակման էր ենթարկվում Օսմանյան Կայսրության զորքերի կողմից: Հարավ-եվրոպական կաթոլիկ երկրների Սրբազան Լիգայի նավատորմիղը Հոկտեմբերի 7-ին Իոնական ծովի Լեպանթո կոչվող վայրի մոտ ծովային հուժկու մարտի բռնվեց թուրքական նավատորմիղի հետ, որը թվաքանակով և նյութական ապահովվածությամբ մի քանի անգամ գերազանցում էր Սրբազան Լիգայի զորքերին: Ն.Ս. Պիուս Հինգերորդ Սրբազան Պապը (1504-1566-1572), իմանալով այս մասին, Եվրոպայի բոլոր կաթոլիկ հավատացյալներին կոչ արեց անդադար Վարդարան աղոթել, որպեսզի Տիրամոր օգնությամբ հնարավոր լիներ կանգնեցնել թուրքական բանակի առաջխաղացումը: Պապն ինքը Հռոմում Վարդարանի աղոթքի թափոր կազմակերպեց, և բոլոր եկեղեցիներում տեղի ունեցավ Վարդարանի միասնական աղոթք: Հինգ ժամից ավելի տևած սարսափելի ճակատամարտի ելքն, ի վերջո, ցանկալի արդյունք ունեցավ. թուրքական բանակը նահանջեց^[1]: Սա մի հաղթանակ էր, որը Ն.Ս. Պիուս Հինգերորդ Պապը վերագրեց Տիրամոր բարեխոսությանն ու մայրական միջնորդությանը:

Այդ հաղթանակի առիթով, Պիուս Հինգերորդը Հոկտեմբերի 7-ը հռչակեց «Հաղթանակի Տիրամոր տոն»: Իսկ 1573թ.ին Գրիգոր Տասներեքերորդն (1501-1572-1585) այդ տոնի անունը փոխեց՝ «Վարդարանի Տիրամոր տոն»: Դոմենիքյան վանական Խուան Լոպեզը Վարդարանի մասին 1584թ.ին շարադրած իր գրքում գրում է, որ այդ տոնը հաստատվեց «ի հիշատակ և ի հավերժական երախտագիտություն այն հրաշալի հաղթանակի, որ Տերն այդ օրը տվեց իր քրիստոնյա ժողովրդին՝ ընդդեմ թուրքական նավատորմի»: Լևոն Տասներեքերորդ Պապը (1810-1878-1903) «Թագուհի Վարդարանի» տիտղոսը մտցրեց Լորեթյան Լիթանիայի տեքստի մեջ, որը մարեմական ջերմեռանդական մի հիասքանչ օրհներգություն է: