« ՏԵՐԸ ԿԱՄԵՑԱՎ ՀԱՇԻՎ ՏԵՍՆԵԼ ՆՐԱՆՑ ՀԵՏ »

Սբ. Սիմեոն Նոր Աստվածաբան (մոտ 949-1022). « Տաղեր », 54 (SC 196).

[...] Արարածը կարո՞ղ է ճիշտ ճանաչողություն ունենալ առանց իր Արարչի։ Այն, ինչ ստացել է ճանաչողության ոլորտում, հարկավոր է լինելու, որ այդ ամենի համար հաշիվ տա, իր գործերի և իր գործունեության համար, ամենայն արդարությամբ ու անկողմնակալությամբ։ Արդարև, մուրճը, մանգաղը, տապարը, սղոցը, կացինը, գավազանը, գեղարդը, դաշույնն ու աղեղը, նիզակը և առօրյա գոյության մյուս բոլոր գործիքները, յուրաքանչյուրն իրեն հատուկ գործողությունն ունի. բայց ինքն իրենից չէ, որ կատարում է այդ գործողությունը, անշուշտ մեզնից է, և արհեստավորն իր գործիքներից յուրաքանչյուրն աշխատացնում է արհեստի կանոնների համաձայն, ըստ այն նպատակի, որ որոշել է ի կատար ածել։ [...] Ճիշտ այսպես է, հավատա՛ ինձ, որ Աստված ստեղծել է մեզ՝ հավատարմորեն գործելու համար, յուրաքանչյուրս, կյանքի գործողությունների մեջ։ [...]

Ի նկատի՛ առ, [...] ինչպես որ վերոնշյալ գործիքներից որևէ մեկին երբևէ հնարավոր չէ ինքնուրույն շարժվել՝ գործելու համար, կամ ինչ որ մի բան իրականացնել առանց մարդու ձեռքի, որ բռնի այդ գործիքը, և մարդու ձեռքի հետ գործիքն ինչ որ մի բան արտադրի, նմանապես մարդը չի կարող, առանց Աստվածային Ձեռքի, որևիցէ մի լավ բան մտահղանալ կամ իրականացնել դա։ Խորհի՛ր. արհեստավոր Բանն^(*) ինձ ստեղծել է այնպես, ինչպես կամեցել է, ինձ աշխարհի մեջ է դրել։ Ինչպե՞ս, ուրեմն, ասա՛ ինձ, կկարողանայի մտածել կամ իրականացնել, ինչպե՞ս կկարողանայի որևիցէ մի բան կատարել առանց աստվածային ուժի։

Ով ինձ պարգևել է խելքը, ինչպես որ կամեցել է բնականոն կերպով անել, տակավին Նա է, Ով ինձ տալիս է մտածել այն ամենը, ինչը որ գիտի, որ օգտակար է ինձ, և ինձ հնարավորություն է տալիս կատարելու այն, ինչ կամենում է։ Եթե այսպես է, որ վարվում եմ, վստահաբար Նա կտա ինձ ավելին և կպարգևի առավել կատարյալ մտքեր՝ Իր սիրո մեջ. բայց եթե անտեսում եմ մինչև իսկ այն քիչը, որ ինձ վստահվել է, արդարացի կերպով կկրեմ Աստծո կողմից դրանից զրկվելու պատիժը, – Աստծո, Ով այն տվել էր ինձ, – և կտեսնեմ ինձ անարդյունավետ, անօգուտ գործիքի վերածված, քանի որ չկամեցա գործադրել Արարչի պատվիրանները, և հանձնեցի ինձ ծուլությանն ու չկամությանը։ Ահա՛ թե ինչո՛ւ դեն նետվեցի Վարպետի ձեռքից։ [...]