Գ. - ՔՐԻՍՏՈՆԵՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ԿԱՆԱՅՔ

^[1] Բարբարոսական արշավանքների դարաշրջանում, գերմանական ժողովուրդների մոտ կինը, եթե «ի վիճակի չէր զենք կրելու», «նկատվում էր որպես անդարմանելիորեն ցածրակարգ՝ տղամարդու նկատմամբ: Լոնգոբարդների թագավորությունում ոչ մի կին չէր կարող ապրել որպես ազատ քաղաքացի, այլ՝ պարտադիր պայման էր, որ ենթակա լիներ “մունդիուս” կոչվող խնամակալության իրավունքին, որի ենթական կարող էր լինել ամուսինը, հայրը կամ եղբայրները, իսկ ծայրահեղ դեպքում՝ թագավորը: Կանայք չէին կարող ունեցվածքներ վաճառել կամ նվիրել առանց խնամակալի համաձայնության (Rotari, cap. 204)»: Միաժամանակ, սակայն, «կնոջից վախենում էին, սարսափելով տղամարդու դեմ ծածուկ զենքերով (չարությամբ, թույնով, կախարդությամբ) պայքարելու նրա կարողությունից: [...] Լոնգոբարդյան օրենքներում կինն ավելի նկատվում է որպես իրավունքի առարկա, քան նույն այդ իրավունքի ենթակա: Կնոջը վիրավորողը պատասխանատվության էր կանչվում պարզապես այն իմաստով, որ ոտնձգություն էր կատարել տղամարդու ունեցվածքի դեմ» (Storia d'Italia e d'Europa, Jaca Book, Milano 1978, vol. I, p. 161):

^[2] Corrado Gnerre, La religiosità orientale, Il Minotauro, Roma 2003.

^[3] Իսլամական աշխարհում կինը ենթակա է բազմակնության ստորացուցիչ հանգամանքին, ամուսնու կողմից միակողմանի ապահարզանի իրավունքին, առանց որևէ բացատրության կամ հիմնավորման պահանջի, պարզապես երեք անգամ կրկնելով, երկու տղամարդ վկաների ներկայությամբ, «մերժված ես» բանաձևը: Կինը կարող է գնվել, այն աստիճան, որ օժիտը կարող է էական նշանակություն ունենալ ամուսնության վավերականության համար: Կինը իսլամական հասարակությունում չունի ծնողական իրավունքներ զավակների նկատմամբ: Դատարանում իր վկայությունն ունի տղամարդու վկայության իրավական արժեքի կեսը, և ամուսնուն պաշտոնապես թույլատրվում է ծեծել կնոջը ըստ կանանց սուրայի (Ղուրան, IV, 34): Պոռնկության դեպքում կինը քարկոծվելով սպանվում է, մինչդեռ տղամարդը սովորաբար ստանում է մտրակի հարյուր հարվածի պատիժ: Այս ամենով հանդերձ, սակայն, այնքան էլ հեշտ չէ ասելը, թե Իսլամը վատթարացրել է կանանց վիճակը նախկինի համեմատ. Մուհամմեդը գոնե արգելել է «նորածին աղջիկներին ողջ-ողջ թաղելու արաբական նախկին սովորությունը», մինչ հռոմեացի հեթանոս պատմիչ Ամմիանուս Մարկելլինուսը Չորրորդ դարի, այսինքն՝ Մուհամմեդից առաջ ապրած Արաբների մասին խոսելիս գրում է. «Կանայք ամուսնության են վերցվում վճարով, ժամանակավոր պայմանագիր ստորագրելով» (Cento domande sull'Islam. Intervista a Samir Khalil Samir, Marietti, Genova 2002, pp. 4, 80-87; STEFANO NITOGLIA, Islam, Effedieffe, Milano 1994, pp. 35-52; AMMIANO MARCELLINO, Storie, XIV, 4):

^[4] Տղամարդ-կին հավասարության մասին, որպես Քրիստոնեության բերած նորության, գրում է ֆրանսիացի պատմաբան Ժաք Լը Գոֆֆը. «Սբ. Թովմաս Աքուինացին պնդում է աստվածաշնչյան այն տվյալի վրա, որ Աստված Եվային ստեղծել է Ադամի կողոսկրից, և ո՛չ թե՝ գլխից կամ ոտքերից: Եթե կնոջը ստեղծեր տղամարդու գլխից, դա կնշանակեր, որ Աստված հանձինս կնոջ տեսնում է մի էակի, որն Ադամից բարձրակարգ է: Իսկ եթե, ընդհակառակն, ստեղծեր ոտքերից, կնկատեր նրան որպես Ադամից ցածրակարգ էակ: Կողոսկրը գտնվում է մարմնի մեջտեղում, և հետևաբար՝ Աստծո կատարած ընտրությունը հաստատում է Ադամի և Եվայի հավասարությունը, այնպես՝ ինչպես կամեցվել է Աստծո կողմից: Ես համոզված եմ, որ գաղափարը, որի համաձայն՝ կինը հավասար է տղամարդուն, որոշիչ դեր է խաղացել կնոջ վերաբերյալ քրիստոնեական ընկալման վրա և կողմնորոշել է կնոջ հանդեպ միջնադարյան Եկեղեցու տեսությունն ու դիրքորոշումը» («Avvenire» օրաթերթի 21/1/2007 համարում):

^[5] Արհամարհված ու հալածված ասելով հարկավոր չէ հասկանալ սոսկ խոսքով տրված գնահատականները: Բազմաթիվ ոչ-քրիստոնյա երկրներում կամ հասարակություններում, այսօր ևս, այդպիսի կանայք ենթարկվում են ֆիզիկական դաժան պատիժների, անդամահատությունների և մինչև իսկ մահապատժի, այն էլ՝ մահապատժի ամենասոսկալի եղանակներից մեկի՝ քարկոծման միջոցով:

^[6] Թոմմազո Պեվարելլոն այս տողերը գրել է հատուկ այս գրքի համար: