17) Ինչպե՞ս կարող ենք իմանալ, որ Առաքյալները զանգվածային ցնորատեսությամբ չեն տառապել:
- 01
- 02
- 03
- 04
- 05
- 06
- 07
- 08
- 09
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
17) Նույնիսկ եթե Առաքյալները հավատում էին, թե Հիսուսը հարություն է առել մեռելներից, դա դեռ չի ապացուցում, որ դա իրականում հենց այդպես էլ եղել է: Ինչպե՞ս կարող ենք իմանալ, որ նրանք զանգվածային ցնորատեսությամբ չեն տառապել:
Հարության հանդեպ անհավատ դիրքորոշում ունեցող ուսումնասիրող Գերդ Լյուդմաննը հաստատում է, որ Առաքյալները հարություն առած Քրիստոսին հանդիպելու որոշակի փորձառություն են ապրել։ Նա գրում է. «Այն, որ Պետրոսը և Առաքյալները Հիսուսի մահից հետո որոշակի փորձառություն ունեցան, երբ Հիսուսը երևաց նրանց որպես Հարություն առած Քրիստոս, կարելի է ընդունել որպես պատմականորեն վստահելի փաստ»[1]։ Հարցը, որ մենք պետք է տանք, հետևյալն է. «Ինչո՞վ կարող են բացատրվել այդ երևույթները»:
Տեղի ունեցածի այլընտրանքային բացատրության ամենատարածված փորձը աշակերտների վշտից առաջացած ցնորատեսությունն է։ Անհավատները պնդում են, թե բազմաթիվ մարդիկ, ովքեր սգում են մահացած սիրելիների համար, իբր հաճախ պնդում են, թե տեսել և նույնիսկ հպվել են իրենց մահացած հարազատներին, կարծես նրանք ողջ լինեին: Ցնորատեսության այս տեսակը, ասում են, կարող է բացատրել Առաքյալների հետ կատարվածը։
Սակայն այդ ''բացատրությունն'' ընդհանրապես անհասկանալի է մնում, քանի որ ցնորքները միշտ լինում են անհատական, այլ ո՛չ թե՝ զանգվածային: Ինչպես գրում է հոգեբան Գարի Քոլինսը, «իրենց բնույթով իսկ պայմանավորված, միայն մեկ մարդ կարող է ժամանակի կոնկրետ պահի կոնկրետ ցնորատեսություն ունենալ: Դրանք միանշանակ կերպով այն բաները չեն, որ մարդկանց խումբը կարող է տեսնել։ [...] Քանի որ ցնորատեսությունները գոյություն ունեն միայն նրանց սուբյեկտիվ անձնական մտքում, ակնհայտ է, որ ա՛յլ մարդիկ չեն կարող տեսնել դրանք»[2]:
Այս տեսության հաջորդ խնդիրն այն է, որ մեռածներից ֆիզիկապես հարություն առնելը, ամենայն հավանականությամբ, նույնիսկ Առաքյալների համար աներևակայելի էր: Պատմաբան Ն.Թ. Ռայթն իր «Աստծո Որդու հարությունը» գրքում լայնորեն ուսումնասիրել է հին գրականությունը և հեթանոսական ու հրեական մշակույթներում ո՛չ մի օրինակ չի գտել՝ հավատքի առ այն, որ մարդը, որ մահացել է, հետմահու փորձառություն է ապրել և հետո վերադարձել է փառավորված, անմահ, ֆիզիկական գոյություն ունեցող մարմնով իրական կյանք: Եթե Առաքյալներն ինչ-որ մի տեսակ ցնորատեսություն ունենային, որը միշտ ենթադրում է ինչ-որ խելքին մոտիկ և ծանոթ մի բան, ապա դա, ամենայն հավանականությամբ, կլիներ Քրիստոսի՝ հոգեպես երկինք համբարձվող պատկերը: Սակայն դա այն չէր, ինչ քարոզում էին Առաքյալները[3]։
Նույնիսկ եթե Առաքյալները կարողանային որևէ դրդապատճառ գտնել՝ հավատալու Հիսուսին նույնիսկ առանց Նրան հարություն առած տեսնելու, Հիսուսի թշնամիները նման շարժառիթ չունեին: Սողոս Տարսոնացին (հետագայում հայտնի որպես Պողոս Առաքյալ) փարիսեցի էր, ով հալածում էր նորածին Եկեղեցուն, մինչդեռ Հակոբոսը՝ Հիսուսի «եղբայրը», ամենայն հավանականությամբ՝ Նրան մերժող ազգականներից, զարմիկներից մեկն էր[4]։ Հարություն առած Քրիստոսի հետ հանդիպելուց հետո, սակայն, Սավուղը լիովին հեղաշրջվեց իր համոզմունքների մեջ և միացավ հենց այն ''հերետիկոսությանը'', որին ինքը հալածում էր, ինչպես և Հակոբոսը, որ նահատակվեց Քրիստոսի հանդեպ իր հավատքի համար:
Ցնորատեսությունների տեսության դեմ ամենապարզ և հիմնավոր ապացույցն այն է, որ Առաքյալներն իրենք էլ կարող էին ցանկացած պահի ստուգել դա՝ այցելելով գերեզման և տեսնելով, թե արդյո՞ք մարմինն այնտեղ էր:
