6) Արդյո՞ք Հիսուսի մասին պատմությունները պարզապես գոյություն ունեցող հեթանոսական դիցաբանության կրկնօրինակումն են։
- 01
- 02
- 03
- 04
- 05
- 06
- 07
- 08
- 09
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
6) Համացանցում դիտեցի մի տեսանյութ, որտեղ ասվում էր, որ հին աշխարհում շատ լեգենդներ կային աստվածների մահանալու և հարություն առնելու մասին: Մարդիկ հավատում էին, որ իրենց աստվածները ծնվել են Դեկտեմբերի 25-ին, ունեցել են Տասներկու Աշակերտներ, խաչվել են, իսկ հետո հարություն են առել մեռելներից: Արդյո՞ք Հիսուսի մասին պատմությունները պարզապես գոյություն ունեցող հեթանոսական դիցաբանության կրկնօրինակումն են։
Եթե ի նկատի առնենք այդ ենթադրյալ մահացող և հարություն առնող աստվածներին, որոնք պետք է ոգեշնչեին Քրիստոնեությանը, ապա կհայտնաբերենք, որ նրանց և Հիսուսի միջև ենթադրյալ զուգահեռները փաստերի վրա չեն հիմնվում: Դիտարկենք հեթանոսական երկու աստվածների, որոնք առավել հաճախ են առաջ քաշվում որպես Քրիստոնեության ենթադրյալ ներշնչարաններ. Միթրան և Հորուսը[1]:
Միթրայի հռոմեական միստիկական պաշտամունքում Միթրան աստված էր, ով (ըստ առասպելաբանական դպրոցի որոշ ներկայացուցիչների) ծնվել էր կույսից Դեկտեմբերի 25-ին, ուներ տասներկու աշակերտներ, կիսել էր վերջին ընթրիքը իր աշակերտների հետ, խաչվել էր և հետո հարություն էր առել մեռելներից: Շատ նման է Հիսուսին, բայց արդյո՞ք դա ճիշտ է:
Դե ինչ, պատմությունը հիշատակում է Միթրա անունով աստծուն Իրանում հայտնաբերված Ք.ա. 1400 թվականով թվագրվող գրության մեջ: Բայց այդ պարսից աստվածը (որ վկայակոչվում էր պայմանագրերի կնքման ժամանակ) նույն ռազմիկ Միթրան չէր, որ ներկայացվում է որպես Հիսուսի նախատիպ: Եվ թեև ժամանակին համարվում էր, որ այդ Միթրայի պաշտամունքը նախորդել է Քրիստոնեությանը, միթրայականության ժամանակակից ուսումնասիրողները գրեթե ամբողջությամբ մերժել են այդ գաղափարը: Ըստ երևույթին, հռոմեական Միթրայի պաշտամունքը ծագել է Քրիստոնեությունից հետո, ուստի հավանականություն չկա, որ առասպելական Հիսուսը կարող է հիմնված լինել դրա վրա[2]:
Ավելին, հռոմեական Միթրայի և Հիսուսի միջև կապերը լավագույն դեպքում ապակողմնորոշիչ են: Թեև ապացույցներ կան, որ հռոմեացիները Դեկտեմբերի 25-ին տոն են ունեցել՝ ի պատիվ իրենց արևային աստվածության, իրական ապացույցներ չկան, որ Միթրայի ծնունդը համարվել է այդ օրը[3]: Միթրայի մասին չի ասվել, որ նա ծնվել է կույսից, այլ՝ որ չափահաս դուրս է եկել ժայռի կտորից։ Այո՛, կա Միթրայի պատկերը, ուր նա կանգնած է տասներկու կերպարների կողքին, բայց ո՛չ մի ապացույց չկա, որ դրանք աշակերտներ են (ավելի շուտ՝ Կենդանակերպի նշանների այլաբանական պատկերներն են): Վերջապես, պարզապես ո՛չ մի հին շրջանի ապացույց չկա, որ Միթրան խաչվել և հարություն է առել մեռելներից[4]: Նման հայտարարությունները սոսկ կանխամտածված, էժանագին ստեր են:
Ինչ վերաբերում է Հորուսին, նա եգիպտական աստված էր, որի վերաբերյալ ասում են, թե իբր ծնվել էր կույսից, մկրտվել էր Անուբիսի կողմից (որը հետագայում իբր թե գլխատվել է Հովհաննես Մկրտչի նման), ունեցել է տասներկու աշակերտ, խաչվել և հարություն է առել մեռելներից:
Հորուսի և Քրիստոսի միջև կապերից շատերը հիմնված են Տասնիններորդ դարի սիրողական մակարդակի եգիպտագետ Ջերալդ Մասսիի ո՛չ գիտական ուսումնասիրությունների վրա: Նա էր, որ պնդում էր, թե Հորուսը մկրտվել է Անուբիսի կողմից, որ Անուբիսը գլխատվել է, և որ Հորուսը տասներկու աշակերտ է ունեցել: Կա մեկ խնդիր․ եգիպտական գրականության մեջ ո՛չ մի տեղ նման պնդումների ապացույց չկա: Զարմանալի չէ, որ Մասսիի աշխատանքը հիմնականում անտեսվում է ժամանակակից եգիպտագետների կողմից, սակայն համացանցն ու լրատվամիջոցները շարունակում են կրկնել նրա ''տեսությունները'':
Այն զուգահեռները Հիսուսի և Հորուսի միջև, որոնց վերաբերյալ կան որոշ ապացույցներ, հակված են լինելու ո՛չ միանշանակ և ենթակա են սխալ մեկնաբանության: Օրինակ, ասում են, որ Հորուսը հղացվել է, երբ նրա մայր Իսիսը սեռական հարաբերություն է ունեցել իր հոր՝ Օսիրիսի դիակի հետ: Դա դժվար թե համեմատվի Հիսուսի կուսական հղացման հետ: Նմանապես պնդումը, թե Հորուսը խաչվել է, հիմնված է բացառապես Հորուսի այն պատկերի վրա, ուր նա կանգնած է ձեռքերը պարզած: Դա կարող է նշանակել գրեթե ամեն ինչ, և, ամենայն հավանականությամբ, ո՛չ խաչելություն, քանի որ մենք չունենք ապացույցներ Հին Եգիպտոսում այդ տեսակի մահապատժի գոյության մասին:
Նմանապես, Հորուսի ''հարությունը'' կայանում է այն բանում, որ նրա վշտացած մայրը նրան կյանքի է վերադարձրել կարիճի խայթոցից հետո, որպեսզի նա կարողանա հավակնել իր հոր՝ Օսիրիսի գահին: Իրոք, հնագույն դիցաբանության մեջ բազմաթիվ այսպես կոչված հարություններ մահացածների սոսկ վերակենդանացում են, ինչը որ շա՜տ հեռու է Հիսուսի դեպի աստվածային հավերժական կյանք փառավոր հարությունից: Դա վերաբերվում է նաև հենց Հորուսի հայր Օսիրիսին, որի դիակը մասնատվել և ցրվել էր Եգիպտոսով մեկ՝ նախքան նորից հավաքելը, ինչը թույլ էր տվել Օսիրիսին դառնալ անդրաշխարհի թագավորը:
Թ.Ն.Դ. Մետթինգերն իր «Հարության առեղծվածը. հին Մերձավոր Արևելքի մահացող և հարություն առնող աստվածները» գիտական մենագրության մեջ գրում է․ «Որքանով ես գիտեմ, չկա ուղղակի ապացույց առ այն, որ Հիսուսի մահն ու հարությունը դիցաբանական հորինվածք է, հիմնված՝ շրջակա աշխարհի մեռնող և հարություն առնող աստվածների առասպելների ու ծեսերի վրա: Թեև այս բնույթի ուսումնասիրությունները պտուղ են տալիս մահացածների հարության վերաբերյալ հրեական հավատքի հետ համեմատված, Հիսուսի մահվան և հարության նկատմամբ հավատքը մնում է կրոնների պատմության մեջ եզակի»[5]:
