2) Ինչպե՞ս են Ամենասուրբ Հաղորդության մասին բողոքական հայացքները տարբերվում կաթոլիկ հավատքից
- 01
- 02
- 03
- 04
- 05
- 06
- 07
- 08
- 09
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
Գրեթե բոլոր քրիստոնյաներն այս կամ այն ձևով կատարում են Հաղորդության ծեսը՝ օգտագործելով հաց և գինի ի հիշատակ Քրիստոսի Մահվան ու Հարության: Բողոքական համայնքների կողմից Հաղորդությունը սովորաբար կոչվում է Տիրոջ Ընթրիք և նրանք սովորաբար չեն հավատում, որ Քրիստոսը ֆիզիկապես ներկա է հացի և գինու մեջ, լինի դա իրենց պաշտամունքի մեջ, թե առաքելահաստատ Եկեղեցիների և, ի մասնավորի, Կաթոլիկ (Ընդհանրական) Եկեղեցու Պատարագի ժամանակ: Կան մի շարք տարբեր տեսակետներ այն մասին, թե ի՛նչ է իրենից ներկայացնում Հաղորդությունը.
1) Խորհրդի ժխտում. բողոքական որոշ հարանվանություններ ընդհանրապես չեն կատարում Ամենասուրբ Հաղորդության ծեսը: Օրինակ՝ այսպես կոչված Փրկության Բանակը, որ սովորաբար համարվում է բարեգործական կազմակերպություն, սակայն ինքնահռչակ քրիստոնեական դավանանք է[1]։ Ըստ Los Angeles Times-ում հրապարակված մի հոդվածի, «Քեթրին Բութը՝ [Փրկության Բանակի] հիմնադրի ազդեցիկ կինը, հիացած էր քվակերների բարեպաշտությամբ ու գործելակերպով, ովքեր չեն կատարում Մկրտության և Հաղորդության ծեսերը: Հավատարիմ մնալով սրբացման հարցերում Փրկության Բանակի աստվածաբանությանը, – որ Սուրբ Հոգին գործում է սուրբ մարդկանց կյանքում, – նա հավատում էր, որ մարդու ամբողջ կյանքը խորհրդավոր բնույթ ունի: Ուիլիամ Բութը, թեև չէր արգելում խորհուրդները, 1883 թվականին հայտարարեց, որ այդ ծեսերը Բանակի պաշտոնական պաշտամունքի մաս չեն կազմում»[2]:
2) Հիշատակի ընթրիք. այս տեսակետը տարածված է Մկրտականների (Բապտիստների) և նման ա՛յլ քրիստոնյաների շրջանում: Մկրտական հեղինակներից մեկի համաձայն, «Ընթրիքն իրենից մի հռչակում է ներկայացնում. Քրիստոսի ներկայությունը Հոգու մեջ, որ բնակվում է մեզնում, ո՛չ միայն ապահովում է Խոսքի միջոցով մեղքերի թողություն, այլ նաև՝ բացահայտում է ո՛չ աստվածաշնչյան վարքը կյանքի ու հավատքի մեջ»[3]: Այս տեսակետի համաձայն, Հաղորդությունը նշան է, որը մեր համար մատնանշում է Քրիստոսին, բայց Քրիստոսն Ինքը ներկա չէ Հաղորդության մեջ, փոխարենը՝ Նա ներկա է Հոգով, որը «բնակվում է» հավատացյալների մեջ, ովքեր ընդունում են Հաղորդությունը:
3) Իրական, ո՛չ ֆիզիկական ներկայություն. Անգլիկանները (պրեսբիտերականներ) պնդում են, թե Քրիստոսն իսկապես ներկա է Հաղորդության մեջ, բայց ո՛չ ֆիզիկապես: 1647 թվականին հրապարակված Վեսթմինսթերյան Հավատքի Դավանությունը – հանրաճանաչ մի փաստաթուղթ, որ կազմվել է այդ համայնքի անդամների կողմից – ասում է, որ «նրանք, ովքեր արժանի են հաղորդության, ովքեր արտաքուստ ստանում են տեսանելի տարրերը, ներքուստ, հավատքով, իրականում և իսկապես, բայց ո՛չ մարմնով և մարմնապես, այլ՝ հոգեպես, ընդունում և ըմբոշխնում են այդ Խորհրդի մեջ նաև Խաչված Քրիստոսի և Նրա Մահվան բոլոր պտուղները»[4]: Կարելի է ասել, որ Խորհուրդն այստեղ «հաղորդիչ»ի դերակատարություն է կատարում, քանի որ ընկալումն այն է, որ Քրիստոսի Մարմինը հացի և գինու մեջ չէ, այլ՝ արտահայտվում է դրանց միջոցով։
4) Խորհրդավոր միություն. ի տարբերություն ռեֆորմիստների դիրքորոշման, Մարտին Լյութերը հավատարիմ մնաց Հաղորդության մեջ Քրիստոսի իրական ներկայության վերաբերյալ խիստ դիրքորոշմանը: Նա հավատում էր, որ հացն ու գինին Հաղորդության մեջ ներկա են իրենց բնական վիճակում, մինչդեռ Քրիստոսի Մարմինն ու Արյունը նրանց մեջ գերբնական վիճակում են: Ըստ Լյութերի. «Այդ դեպքում ինչո՞ւ Ընթրիքի ժամանակ չպետք է ասենք ավելին, քան ''Սա իմ մարմինն է'', նույնիսկ եթե հացն ու մարմինը երկու տարբեր գոյացություններ են, և ''սա'' բառը նշանակում է հաց։ Նաև այստեղ, երկու տարբեր առարկաների փոխարեն գալիս է նրանց միությունը, որը ես պետք է կոչեմ ''խորհրդավոր միություն'', քանի որ Քրիստոսի մարմինն ու հացը մեզ տրվում են որպես խորհուրդ»[5]: Ա՛յլ խոսքերով ասած, օրհնված հացն ու գինին ամբողջությամբ պարունակում են Քրիստոսի Մարմինն ու Արյունը, բայց չեն դառնում Քրիստոսի Մարմինն ու Արյունը։
5) Ֆիզիկական փոփոխություն. Ամենասուրբ Հաղորդության վերաբերյալ կաթոլիկ (ընդհանրական) տեսակետը տարբերվում է բողոքական հայացքներից, քանի որ կաթոլիկները դավանում են, որ Պատարագի Հացն ու Գինին բառացիորեն դառնում են Քրիստոսի ֆիզիկական Մարմինն ու Արյունը: Սրբագործումից հետո հացն ու գինին չկան, փոխարենը ներկա են Հիսուս Քրիստոսի Մարմինը, Արյունը, Հոգին և Աստվածությունը։ Տրիդենտյան Ժողովն ուսուցանում է, որ Ամենասուրբ Հաղորդության մեջ տեղի է ունենում գոյացափոխություն. «հացի ամբողջ գոյացությունը՝ մեր Տիրոջ՝ Քրիստոսի Մարմնի գոյացությանը, և գինու ամբողջ գոյացությունը՝ Նրա Արյան գոյացությանը»[6]:
Բյուզանդական ավանդության Եկեղեցիներն Ամենասուրբ Հաղորդության վերաբերյալ միևնույն տեսակետն ունեն, ինչ կաթոլիկները, բայց երբեմն գործածում են տարբեր եզրաբանություն՝ մատնանշելու համար հացի և գինու ֆիզիկական փոխակերպումը Քրիստոսի Մարմնին ու Արյանը[7]: Շնորհիվ այն բանի, որ Արևելյան Եկեղեցիների քահանաներն իսկական ձեռնադրություն ունեն, – թեև Ընդհանրական Եկեղեցու հետ միության մեջ չեն, – և այն պատճառով, որ նրանք նաև դավանում են Քրիստոսի իրական ներկայությունը Ամենասուրբ Հաղորդության խորհրդի մեջ, կաթոլիկներն արտակարգ իրավիճակներում (օրինակ՝ մահվան սպառնալիք, կաթոլիկ քահանայի ներկայության անհնարինություն, և այլն) կարող են Ամենասուրբ Հաղորդությունը ստանալ Արևելյան առաքելահաստատ Եկեղեցիների քահանաներից (տե՛ս Գլուխ 14):
