- 2 -
- 01
- 02
-
03
-
-
04
-
Իմաստունն ապրում էր մի հարկաբաժնի աննշան ու լքված սենյակներից մեկում: Ոչ ոք չգիտեր, թե նա ո՛վ էր և որտեղի՛ց էր եկել: Ովքեր մոտենում էին նրան, հարգում էին նրա խորհուրդը:
Ես նրան միշտ հարգելու եմ:
Խարխափելով անցա մութ սրահով: Մի՞թե չպետք է անցնեի գիշերվա միջով, հասնելու համար լույսին:
Բախեցի: Դուռը մի քիչ բացվեց և նշմարեցի Իմաստունին, որ թեթևակի լուսավորված էր սենյակի պատուհանի երկչոտ լույսով:
Բավական տարեց մեկն էր: Ո՛չ երկար մազեր ուներ, ո՛չ էլ սպիտակ մորուք, ինչպես որ ես էի պատկերացրել:
Կարծում եմ, որ որևիցէ դեմք չուներ, չնայած որ չտեսա: Միայն աչքերը տեսա, ավելի ճիշտ՝ իր աչքերի լույսը:
Այդ վայրկյանից անդիմադրելիորեն հավատացի, որ այդ լույսը գալիս էր մի խորհրդավոր աղբյուրից. հավատացի, որ նա արև և լույս էր. և եթե ես ընդունեի, այն կլուսավորեր իմ ամենօրյա ճանապարհները:
Թեև հետագայում կասկածներ դեռ ունենալու էի:
«Բարի լույս, եղբայրս», ասաց Իմաստունը: «Քեզ սպասում էի»:
Ինձ երկար զննեց: Եվ այդ հայացքը թարմացնում էր սիրտս ցողի նման, որ դանդաղորեն թափանցում է չոր հողի մեջ: Երկարատև լռությունից հետո, շշնջաց.
«Շա՜տ բախտավոր ես»:
«Ինչո՞ւ», հարցրեցի:
«Որովհետև մարդ ես և կարող ես փնտրել: Վարդը գեղեցիկ է, բայց իր վարդի կյանքն անցկացնում է առանց իմանալու, թե ինչո՞ւ է գեղեցիկ, և հատկապես ... թե ո՞ւմ համար է իր գեղեցկությունը»:
«Ինչո՞ւ փնտրել, երբ չի գտնվում»:
«Ով հավատարմորեն փնտրում է, գտնում է, բայց երկինքը երբեմն մերժում է լույսը և խուլը չի ուզում լսել խոսքերը»:
«Խնդրում եմ», աղաչեցի, «օգնեցեք ինձ ապրել: Կյանքի քաղցն ու ծարավն ունեմ, բայց չեմ գտնում կերակուրը, որ կկարողանար հագեցնել ինձ»:
Իմաստունն անշարժ էր և չէր պատասխանում:
Մի երկար ու մերկ լռություն անցավ սենյակով: Շփոթված էի. հազացի, հուսալով, որ լռությունն անհետանար: Բայց դեռ այնտեղ էր, հանգիստ ու անխռով, կարծես ընտանիքի բարեկամներից լիներ: Եվ քանի որ Իմաստունը լռության գրկում ժպտում էր, շուտով հասկացա, որ լռությունը նրա համար ո՛չ թե բարեկամ էր, այլ դե՛ռ ավելին. թերևս խորհրդավոր փեսա:
Մի օր, շատ ժամանակ անց, Իմաստունը հաստատեց դա: Ավելացրեց, որ այդ փեսան իր հոգուն տալիս էր այն բոլոր զավակները, որոնք ժխորը ժամանակին նրան մերժել էր: «Կտեսնես», ասում էր ինձ, «դու էլ կսիրես նրան ու կամուսնանաս նրա հետ: Եթե հավատարիմ ես, – քեզ կանխավ ասեմ – , որ նրա հետ յուրաքանչյուր հանդիպումից քեզ նոր զավակներ կծնվեն»:
Այդ օրը ես ոչինչ չհասկացա այդ տարօրինակ խոսքերից: Հաճախում էի միայն աղմուկների և, միայնությունս կահավորելու համար, նրանց ինձ հետ էի վերցնում, ուր էլ որ գնայի, նույնիսկ անկողին:
Բայց ես իր մոտ չէի գնացել լռությանը վարժվելու համար: Ուզում էի, որ մի խոսք ասեր ինձ, և համարձակվեցի պնդել.
«Ուզում եմ ապրել ... »:
Իմաստունը չթողեց, որ վերջացնեմ: Գլուխը վեր բարձրացրեց ու դանդաղորեն, շա՜տ դանդաղորեն շշնջաց.
«Խոսքն ապրելու մասին չէ, այլ՝ սիրելու»:
Շարունակում էի չհասկանալ, բայց ոչինչ չասացի, քանի որ վախենում էի, որ Իմաստունը կպատասխաներ այն նույն խոսքերով, որոնք շատ անգամներ էին գլուխս ցավեցրել, այսինքն. «Որովհետև այդպես է»:
Սխալվել էի: Նա սկսեց խոսել:
«Լսի՛ր, եղբայրս, քո քաղցն ու ծարավը, մինչ քեզ մտատանջում են, միևնույն ժամանակ շեղում են քո ճանապարհից: Դու երբեք չես կարողանալու գոհացնել դրանք: Նույնիսկ եթե իրար գլխի հավաքես աշխարհի բոլոր զգացումները և ուտես այնքան, որքան քեզ հնարավոր է, դու նորից դժգոհ, տխուր ու բանտարկյալ ես մնալու քո քաղցին: Որովհետև դա չէ քո իրական քաղցը: Դրա ետևում գտնվող քաղցն է, որ իրականն է, և որն ավելի տոկուն ու պահանջկոտ է, որովհետև անսահման է:
Մարդու, յուրաքանչյուր մարդու սրտի ամենախոր փափաքը – ապրելու փափաքից էլ շատ առաջ – սիրելու և սիրվելու բաղձանքն է: Այստեղ է մարդու իրական քաղցը»:
Ամփոփվեց, և ապա մեղմաձայն շշնջաց. «Զարմանալի ոչինչ չկա, քանի որ մարդը ստեղծվել է Սիրուց և Սիրո համար»:
«Բայց նախևառաջ կյանքն է», վրա բերեցի ես: «Ոչ ոք չի կարող սիրել, եթե նախ կենդանի չէ»:
«Ո՛չ, ոչ ոք չի կարող ապրել, եթե նախ սիրված չէ:
... Կյանքը գետ է, և ո՛չ թե ակունք: Իսկ դու ...
Ցատկում ես գետի մեջ, շրջվում ես այս ու այն կողմ, բայց գետը հոսում է քո մոտից ու փախչում բազուկներիցդ:
Ագահ ձեռքերով փորձում ես կառչել կենսալի ջրից, սակայն ջանքդ ամբողջովին ապարդյուն է,
Որովհետև ըմբոստ կաթիլներն ազատվում են մատներիցդ և սրընթաց հասնում են իրենց հեռացող ընկերներին:
Երբեմն, հրեղեն երանգներով օժտված ծաղիկով հրապուրված, ցատկում ես վայրի ափերին,
Բայց երբ հոգնած վերադառնում ես գետ, զայրույթով անդրադառնում ես, որ նա գնացել է առանց քեզ ...
... և քո ծաղիկն էլ մեռել է ... ։
Եթե, պայքարներից հոգնած, կանգնես ջրի մեջ, քո գետով զմայլվելու համար և փորձելու թափանցել իր խորհրդի մեջ,
Կտեսնես, որ նա միշտ հոսում է, բայց դու նրանից ոչինչ չես հասկանում, քանի որ չես ճանաչում ո՛չ իր Ակունքը և ո՛չ էլ իր Ծովը:
Այսպես է նաև կյանքը. եթե այն հոսում է քո, իմ, մարդկության մեջ, դա նշանակում է, որ սկիզբ է առել ինչ որ մի ԱԿՈՒՆՔ-ից, և իր ակունքը ՍԵՐ-ն է:
Եթե ուզում ես ապրել, կյանքդ քո համար մի՛ պահիր: Այն պետք է տարբեր ափերի գգվի, տարբեր հողեր ոռոգի: Դու վազիր դեպի ԱԿՈՒՆՔ-ը:
Դու կկորցնես կյանքը, եթե այն բանտարկես սրտիդ մեջ, միայն քո վայելքի համար:
Բայց այն կգտնես, եթե ԱԿՈՒՆՔ-ի պատճառով հանձն առնես նրա կորուստը»[1]:
Հրապուրված էի, նաև շփոթված: Գլուխս ցավում էր, կարծես երկար ժամանակ արևահարված լինեի: Մտքերս ամբողջովին տակնուվրա էին: Բողոքում էի:
«Կորցնե՞լ կյանքս: Բայց ես չեմ ուզում մեռնել»:
«Ո՞վ է քեզ մահվան մասին խոսում: Ես քեզ կյանքի մասին եմ խոսում:
... Մի օր կհասկանաս, որ մեռնել չի նշանակում դադարել ապրել, այլ՝ դադարել սիրել»:
Շնորհակալություն հայտնեցի և բաժանվեցի Իմաստունից: Չգիտեի, թե արդյոք մի ուրիշ անգամ կհամարձակվեի՞ կրկին տեսակցել նրա հետ:
[1] Մտթ 16, 25
